|
SORU 1.
Penisilinin keşfi gerçekleşmeseydi tıp ve bilim dünyasındaki etkileri nasıl
olurdu? Bu durum toplum sağlığı üzerinde ne gibi sonuçlar doğururdu?
Açıklayınız.
CEVAP:
-Enfeksiyon
hastalıklarından kaynaklanan ölüm oranları daha yüksek olurdu.
-Basit
cerrahi işlemler ve yaralanmalar bile ciddi yan etkilere sebep olabilir,
iyileşme süreçlerini uzatır ve riskleri artırırdı.
-
Cerrahi müdahaleler sonrasında enfeksiyon riskini düşürmek zor olurdu.
-Toplum
sağlığı üzerinde büyük bir yük oluşur ve modern tıbbın birçok başarısı
gerçekleşemezdi.
SORU 2. "Eğer A
vitamini görmede etkili ise, yeterli A vitamini alınmadığında gece körlüğü
görülebilir." diyen bilim insanı bilimsel çalışmanın hangi
basamağındadır?
CEVAP:
Hipoteze Dayalı Tahmin basamağındadır.
SORU 3.
Aşağıda özdeş bitkiler kullanılarak bir deney düzeneği hazırlanmıştır.
|
I
|
II
|
III
|
|
Su (x litre)
|
Su (x litre)
|
Su (x litre)
|
|
O2 (z m3)
|
O2 (z m3)
|
O2 (z m3)
|
|
CO2 (200 pp)
|
CO2 (200 pp)
|
CO2 (200 pp)
|
|
Beyaz ışık
|
Yeşil ışık
|
Mor ışık
|
Buna
göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
a) Bu deneyde
araştırılan nedir?
CEVAP:
Işık renginin fotosentez hızına etkisi (diğer şartlar aynı,
farklı olan sadece ışığın rengi olduğu için)
b) Kontrol grubu
hangisidir?
CEVAP:
I’dir. Çünkü fotosentezde etkili olan ışığın bütün dalga
boyları (beyaz ışık) uygulanmıştır.
c) Deney grubu
hangisidir?
CEVAP:
II ve III’tür. Çünkü sadece ayrı ayrı yeşil ve mor ışık
uygulanmıştır.
d) Bağımsız değişken
hangisidir?
CEVAP:
Işık rengi (Işığın dalga boyu).
e) Bağımlı değişken
nedir?
CEVAP:
Yeşil ve mor ışık rengine göre ortaya çıkan sonuç.
f) Bu
deney ile hipotez desteklendiğine göre sonraki bilimsel yöntem basamağı
hangisidir?
CEVAP: “Analiz ve Sonuç Çıkarma” basamağıdır.
SORU 3.
Aşağıda taksonomik kategoriler verilmiştir.
Buna göre, numaralarla
gösterilen sütunların hangi sistematik birimler olduğunu yazınız.
|
I.
....................................
|
III.
.....................................
|
|
II.
.........................................
|
IV.
.......................................
|
CEVAP:
Ortak özellik türden aleme doğru azalacaktır. Buna göre; I: Tür – cins (boş)-
IV: Familya (Aile) -II: Takım- sınıf (boş) – şube (boş) – III: Alem
CEVAP:
|
Açıklamalar
|
Ortak özelliğin adı
|
|
Tatlı suda yaşayan ökaryot bir hücreli canlılar
hücresine giren fazla suyu, kontraktil kofulu yardımı ile hücre dışına
atması
|
Boşaltım
|
|
Bir çeşidi anabolizma olan ortak özelliktir.
|
Metabolizma
|
|
Fasulye bitkisinin, yanına dikilen çubuğa
sarılarak büyümesi
|
Uyarılara
tepki
|
|
İnsan kan pH sının 7,4 de sabit tutulması
|
Homeostazi
|
|
Paramesyumun hacminin artması
|
Büyüme
|
|
Bitkilerde yaprak dökme, terleme, damlama olayları
|
Boşaltım
|
|
Canlıların nesillerini devam ettirme amaçlı
gerçekleştirilir.
|
Üreme
|
|
Bitkilerde “CO2 → Glikoz “ olayı
ile gerçekleştirilen canlıların ortak özelliğidir.
|
Beslenme
|
SORU 7. Aşağıda insan
vücudunda yer alan bazı organizasyon
basamaklarına ait
yapılar şematik olarak gösterilmiştir.
Buna göre,
numaralandırılmış organizasyon basamaklarının
büyükten küçüğe
doğru
sıralanışını yazınız.
..................................
CEVAP:
IV-II-I-III
SORU 8.
|
Paramesyum
|
Bakteri
|
Maya
mantarı
|
Çam
|
Arke
|
Yukarıda verilen
canlıları aşağıdaki tabloya uygun bir şekilde yerleştiniz.
|
|
Prokaryot
|
Ökaryot
|
|
Bir
hücreli
|
|
|
|
Çok
hücreli
|
|
|
CEVAP:
|
|
Prokaryot
|
Ökaryot
|
|
Bir
hücreli
|
Bakteri
ve Arke
|
Paramesyum
|
|
Çok
hücreli
|
|
Çam
|
SORU 9. Aşağıda verilen
canlılarda bulunan çeper yapısının isimlerini yazınız.
●
Bakterilerde : ......................................
●
Mantarlarda : ......................................
●
Bitkilerde : ..........................................
●Arkelerde :
........................................
CEVAP:
●
Bakterilerde: Poptidoglikan
●
Mantarlarda :Kitin
●
Bitkilerde : Selüloz
●Arkelerde
: Yalancı peptidoglikan
SORU 13. Aşağıda
verilen tepkime şekillerinin “katabolizma “anabolizma” şeklindeki ayırımı yaparak
tabloda belirtiniz.
|
Amino asitlerin
proteine dönüşümü
|
|
|
Karbondioksit ve
sudan glikoz sentezi
|
|
|
Glikozdan
karbondioksit ve su oluşumu
|
|
|
Yağ asidi ve
gliserolden yağ sentezi
|
|
|
Glikozların
glikojene dönüşümü
|
|
|
Glikozdan
pirüvatların oluşumu
|
|
CEVAP:
|
Amino asitlerin proteine dönüşümü
|
Anabolizma
|
|
Karbondioksit ve sudan glikoz sentezi
|
Anabolizma
|
|
Glikozdan karbondioksit ve su oluşumu
|
Katabolizma
|
|
Yağ asiti ve gliserolden yağ sentezi
|
Anabolizma
|
|
Glikozların glikojene dönüşümü
|
Anabolizma
|
|
Glikozdan pirüvatların oluşumu
|
Katabolizma
|
SORU 14. Aşağıda canlıların ortak özellikleri ile
ilgili farklı öğrencilerin ifadeleri verilmiştir.
Ahsen:
Tüm canlılarda hücre bölünmesi büyümeyi sağlar.
Ali:
Develerin hörgüçlerinde depo edilen su, bu hayvanların çölde su içmeden uzun
süre yaşamalarını sağlar.
Zeynep: Tek hücreli canlıların hepsi
prokaryot hücre yapısına sahiptir.
Ayşe: Hücresel solunumun amacı ATP
üretmektir.
Ömer: Kutup tilkilerinin küçük, çöl
tilkilerinin büyük kulaklı olma özelliği kalıtsal olmayan bir adaptasyondur.
Buna
göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
a) Hangi
öğrenci ve öğrencilerin ifadeleri doğrudur?
CEVAP: Sadece Ayşe’nin ifadesi doğrudur.
b)
Hangi öğrenci ve öğrencilerin ifadeleri yanlıştır?
CEVAP:
Ahsen,
Ali, Zeynep, Ömer’in ifadeleri yanlıştır.
c) Yanlış dediğiniz
ifadelerin doğrularını yazınız.
CEVAP:
Ahsen:
Tek hücreli canlılarda hücre bölünmesi büyümeyi değil üremeyi sağlar.
Ali:
Develerin hörgüçlerinde depo edilen su değil yağdır. Yağların yıkımı ile
oluşan metabolik su sayesinde çölde uzun süre susuzluğa dayanabilirler.
Zeynep: Prokaryot hücre yapısına olanların
hepsi tek hücrelidir. Ancak protistlerin çoğu ve mantarların bir kısmı da tek
hücrelidir.
Ömer:
Kutup tilkilerinin küçük, çöl tilkilerinin büyük kulaklı olma özelliği adaptasyondur.
Ancak adaptasyonlar kalıtsaldır.
SORU 15. Tür, genetik ve
ekosistem çeşitliliği; biyolojik çeşitliliğin temelini oluşturur. Çünkü
türler arasında kalıtsal farklılıklar olduğu gibi, aynı türün bireyleri
arasında da kalıtsal farklılıklar görülür.
Buna göre, aşağıda
verilen örneklerin hangi çeşitliliği gösterdiğini yazınız.
-Beyaz çiçekli
bezelye ile pembe çiçekli bezelye arasındaki çeşitlilik :
........................................
-Beyaz dut ve kara
dut arasındaki çeşitlilik: ...........................
-Kızıl çam ormanı
ile karaçam ormanı arasındaki çeşitlilik:
...................................................
CEVAP:
-Beyaz çiçekli
bezelye ile pembe çiçekli bezelye arasında genetik
çeşitlilik görülür.
-Beyaz dut ve kara
dut arasında tür çeşitliliği görülür.
-Kızıl çam ormanı
ile karaçam ormanı arasında ekosistem
çeşitliliği görülür.
SORU 19. Aşağıda bazı
canlıların görselleri numaralandırılarak verilmiştir.
Numaralı canlıların
ait olduğu domainlerini ve âlemlerini yazarak bu canlıların beslenme
biçimlerini açıklayınız.
(MEB 1.Dönem
2.Ortak Yazılı Örnek Sorusu)
CEVAP:
-1
Numaralı canlı paramesyumdur. Domaini ökaryot, alemi ise protistdir.
Heterotrof beslenir.
-2
Numaralı canlı bitkidir. Domaini ökaryot, alemi ise bitkidir. Ototrof (fotoototrof)
beslenir.
-3 numaralı
canlı mantardır. Domaini ökaryot, alemi ise mantardır. Heterotrof beslenir.
Ekosistemin önemli ayrıştırıcı organizmalarıdır.
-4
numaralı canlı bakteridir. Domaini ve alemi bakteridir. Bakteriler, ototrof (fotoototrof
veya kemootorof), heterotrof olarak beslenir. Aynı zamanda nemli ayrıştırıcı
organizmalardır.
SORU 20. Aşağıda canlıların
sınıflandırılmasındaki taksonomik kategoriler, bir şehrin yapılarına
benzetilerek
verilmiştir.
Tüm canlıları
kapsayan büyük bir şehir düşünelim. Bu şehirde birçok farklı sokak ve
apartman bulunmaktadır.
Şehirdeki sokaklar,
belirli grupları temsil eder. Örneğin “Omurgalılar sokağı,” omurgalı
canlıları bir araya
getirir. Her
sokakta farklı apartmanlar bulunur. Bu apartmanlar, örneğin “Memeliler
apartmanı,” memeli
canlıları
barındıran yapılardır. Her apartmanın içinde çeşitli daireler yer alır. Bu
daireler, örneğin memeliler
apartmanındaki bir
daire “Etçiller”i (Carnivora) kapsar. Her dairenin içinde bir oda vardır.
Örneğin etçiller
dairesindeki bir
oda “Kedigiller”i (Felidae) barındırır. Her odanın kapısı vardır ve bu
kapıları açmak için anahtarlar gerekir. Bu anahtarlar örneğin Kedigiller
odasındaki bir anahtar, “Panthera tigris”i (kaplan) temsil eder.
Bu benzetmedeki
şehir ve yapıları kullanarak canlıların sınıflandırılmasındaki taksonomik kategorileri
açıklayınız.
(MEB 1.Dönem
2.Ortak Yazılı Örnek Sorusu)
CEVAP: Şehir
: Alem, Sokak: Şube, Apartman: Sınıf, Daire: takım Oda: Aile, Kapılar:
Cinsler, Anahtar: Tür
SORU 21. Omurgalı bir
hayvanın genel özelliklerini anlatan bilimsel bir dergide geçen bazı ifadeler
şu şekildedir:
Sırtları siyah veya
gri, karın kısımları beyaz ince ve pulsu tüylerle örtülü olan bu canlılar
vücut ısılarını ayarlayan otomatik bir mekanizmaya sahip olduğundan vücut
ısısı çevre sıcaklığına göre değişmez.
Bu omurgalı
hayvanın sınıfını ve verilen özellikler dışında bu sınıfa ait üç özelliği
yazınız.
(MEB 1.Dönem
2.Ortak Yazılı Örnek Sorusu)
CEVAP: Tüy
bulunduğu için kesinlikle kuştur.
-Akciğer
solunumu yapar.
-Hava
keseleri bulunur.
-İç
döllenme dış gelişme görülür.
-Hafif
ama güçlü bir iskelet yapısına sahiptirler.
- Dişsiz gagaları
bulunur.
SORU 25. Aşağıdaki
tabloyu verilen özelliklere göre ilgili kutulara “+” yazarak karşılaştırınız.
|
Alemler
|
Sadece tek hücrelilerden oluşanlar
|
Hem tek hem de çok hücrelilerden
oluşanlar
|
Sadece çok hücrelilerden oluşanlar
|
|
Bakteriler
|
|
|
|
|
Arkeler
|
|
|
|
|
Protistalar
|
|
|
|
|
Bitkiler
|
|
|
|
|
Mantarlar
|
|
|
|
|
Hayvanlar
|
|
|
|
CEVAP:
|
Alemler
|
Sadece tek hücrelilerden oluşanlar
|
Hem tek hem de çok hücrelilerden
oluşanlar
|
Sadece çok hücrelilerden oluşanlar
|
|
Bakteriler
|
+
|
|
|
|
Arkeler
|
+
|
|
|
|
Protistalar
|
|
+
|
|
|
Bitkiler
|
|
|
+
|
|
Mantarlar
|
|
+
|
|
|
Hayvanlar
|
|
|
+
|
SORU 26. Mantarla ilgili olarak aşağıdaki tabloyu tamamlayınız.
|
Mantarların bitkilere benzeyen 3 özelliği
|
Mantarların hayvanlara benzeyen 2 özelliği
|
|
1.
2.
3.
|
1.
2.
|
CEVAP:
|
Mantarların
bitkilere benzeyen 3 özelliği
|
Mantarların
hayvanlara benzeyen 2 özelliği
|
|
1. Sporla çoğalmaları
2.Çeper bulundurmaları
3. Bir zemine tutunarak hareketsiz yaşamaları
|
1.Heterotrof olmaları
2. Glikojen depolamaları
|
SORU 27. Aşağıdaki
soruları cevaplandırınız.
a)
Mantarlarda, hif adı verilen ince ipliklerin birleşmesiyle oluşan yapılara ne
ad verilir?
................................
b)
Bakteri içinde üreyen virüslere ne ad verilir?
........................
c)
Bakterinin antibiyotiklere karşı direnç kazanmasını sağlayan DNA parçasına
verilen ad nedir?
..........................
CEVAP:
a) miselyum
b) bakteriyofaj
c)
plazmit
SORU 31. Alemden
türe doğru gidildikçe aşağıda verilen özelliklerin değişim şeklini
artar/azalır şeklinde tabloda belirtiniz.
|
Özellikler
|
Artar/Azalır
|
|
Ortak gen sayısı
|
|
|
Canlı çeşitliliği
|
|
|
Protein
benzerliği
|
|
|
Farklı gen sayısı
|
|
|
Gen benzerliği
|
|
CEVAP:
|
Özellikler
|
Artar/Azalır
|
|
Ortak gen sayısı
|
Artar
|
|
Canlı çeşitliliği
|
Azalır
|
|
Protein benzerliği
|
Artar
|
|
Farklı gen sayısı
|
Azalır
|
|
Gen benzerliği
|
Artar
|
SORU 32. Aşağıdaki grafikte sınıflandırma
birimleri arasındaki gen benzerliği ilişkisi gösterilmiştir.
Numaralandırılmış sınıflandırma birimlerinin isimlerini
aşağıdaki tabloda belirtiniz.
CEVAP:
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
|
tür
|
şube
|
takım
|
sınıf
|
aile
|
alem
|
cins
|
SORU 33. Aşağıdaki tabloda
aynı türe ait bakterilerin bulunduğu ortama eklenen farklı antibiyotikler ve
bakterilerin gelişme durumları gösterilmiştir.
|
Ortama eklenen antibiyotik
|
Bakterilerin gelişme durumu
|
|
L+M
|
+
|
|
N+P
|
-
|
|
M+N
|
+
|
|
N+R
|
+
|
|
L+P
|
-
|
(+:
Gelişme var; -:Gelişme yok)
Buna
göre bu bakteri türü ile mücadelede hangi antibiyotik
en
etkilidir? Gerekçesi ile birlikte yazınız.
En
etkili antibiyotik: .......................
Gerekçesi:
..............................................................................
................................................................................................
CEVAP:
En
etkili antibiyotik: .........P..............
Gerekçesi:
P antibiyotiğinin bulunduğu her iki ortamda da
gelişme yok. Diğer antibiyotiklerin bulunduğu ortamlarda bakteri gelişme
göstermiş. Demek ki en etkili antibiyotik bu bakteri için P dir.
|
SORU 4.
|
1. Tinca tinca
2. Bufo bufo
3. Pinus nigra
|
4. Caretta
caretta
5. Pinus alba
6. Morus alba
|
Yukarıda tür adları
verilen canlılarla ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a) Kaç farklı tür
vardır?
CEVAP: 6.
Verilen türlerin hepsi de bi birinden farklıdır. Çünkü her iki kelimesi aynı
olan yok.
b) Kaç farklı cins
vardır?
CEVAP: İlk
kelimesi aynı olan türlerin cinsleri de aynıdır. İkinci kelime dikkate
alınmaz. Buna göre 5 farklı cins bulunur.
c) En yakın
akrabalar hangileridir?
CEVAP: İlk
kelimesi aynı olanlar yakın akrabadır. Buna göre Pinus nigra ve Pinus alba en
yakın akrabadır.
SORU 5. Aşağıda boz ayının
sınıflandırma basamaklarındaki yeri gösterilmiştir.
CEVAP:
-Ortak özellikler azalır.
-Canlı sayısı: Atar
-Canlı çeşitliliği:
Artar
-Farklı gen sayısı:
Artar
-Ortak gen sayısı: Azalır.
-Protein
benzerliği: Azalır.
SORU 6. Aşağıdaki
açıklamaların canlıların hangi ortak özelliğe karşılık geldiğini karşısına
yazınız.
|
Açıklamalar
|
Ortak özelliğin adı
|
|
Tatlı suda
yaşayan ökaryot bir hücreli canlılar hücresine giren fazla suyu, kontraktil
kofulu yardımı ile hücre dışına atması
|
|
|
Bir çeşidi
anabolizma olan ortak özelliktir.
|
|
|
Fasulye
bitkisinin, yanına dikilen çubuğa sarılarak büyümesi
|
|
|
İnsan kan pH
sının 7,4 de sabit tutulması
|
|
|
Paramesyumun
hacminin artması
|
|
|
Bitkilerde yaprak
dökme, terleme, damlama olayları
|
|
|
Canlıların
nesillerini devam ettirme amaçlı gerçekleştirilir.
|
|
|
Bitkilerde “CO2
→ Glikoz “ olayı ile gerçekleştirilen canlıların ortak özelliğidir.
|
|
SORU 10.
Aşağıda bazı canlı örnekleri verilmiştir.
Buna göre aşağıdaki
soruları verilen canlıların özelliklerine göre cevaplandırınız.
a) Hangileri aktif
yer değiştir me hareketi yapamaz?
CEVAP:
Mantar ve akça ağaç
b) Hangileri
üretici, hangileri tüketici, hangileri ayrıştırıcı olabilir?
CEVAP:
Üreticiler:
Bakteri, Akçaağaç
Tüketiciler:
Bakteri, amip, mantar, kartal
Ayrıştırıcılar:
Bakteriler, mantarlar
c) Hangileri büyüme
ve gelişmeyi hücre bölünmesi ile gerçekleştirebilir?
CEVAP:
Mantar, Akça ağaç, Kartal
SORU 11. Aşağıda
verilen özelliklere göre örnekte olduğu gibi tabloyu tamamlayınız.
|
Canlı grubu
|
Beslenme
biçimi
|
Hücre
çeperi
|
Depo
karbonhidratı
|
|
Alg
|
|
|
|
|
Mantar
|
|
|
|
|
Bitki
|
|
ÖRNEK
Selüloz
|
|
CEVAP:
|
Canlı grubu
|
Beslenme
biçimi
|
Hücre
çeperi
|
Depo
karbonhidratı
|
|
Alg
|
Ototrof
|
Selüloz
|
Nişasta
|
|
Mantar
|
Heterotrof
|
Kitin
|
Glikojen
|
|
Bitki
|
Ototrof
|
ÖRNEK
Selüloz
|
Nişasta
|
SORU 12.
I. Sinir dokusu,
II. Mitokondri, III. Sinir hücresi,
IV. Sinir sistemi,
V. Beyin
İnsana ait
yukarıdaki yapıların organizasyon sıralamasını büyükten küçüğe doğru yazınız.
.............................................................................
CEVAP:
IV-V-I-III-II
SORU 16. Aşağıda omurgalı
hayvanlar grubuna ait canlıların bazı özellikleri verilmiştir. Verilen bu
özelliklerin omurgalıların hangi sınıflarına ait olduğunu altlarındaki ilgili
kısma yazınız.
a) Akciğer solunumu
yapan, derileri üzerinde keratin yapılı pullar veya kemik plakalar bulunan,
genellikle kalpleri iki kulakçık ve bir karıncık olmak üzere üç odacıktan
oluşan, karıncık yarım bir perde ile ikiye ayrılmış olan, vücut sıcaklıkları
çevre sıcaklığına bağlı olarak değişebilen omurgalı sınıfıdır.
…………………………………………
b) Karakteristik
özellikleri, alveollü akciğer bulunması, vücutlarının genellikle ısı
yalıtımını sağlayan kıllarla örtülmüş olması, olgun alyuvarlarının
çekirdeksiz olması, kaslı diyaframa ve ter bezlerine sahip olması vb. olan
omurgalı sınıfıdır.
………………………………………….
c) Gelişmelerinde
genel olarak başkalaşım görülen, larva dönemi suda geçen, bu dönemde solunumu
solungaçlar ile yapan, salgılanan mukus deriyi nemli tutarak deri solunumu
için uygun ortam sağlayan, kalpleri iki kulakçık ve bir karıncık olmak üzere
üç odacıktan oluşan omurgalı sınıfıdır.
…………………………………………
d) Karakteristik
özelliklerinden birisi vücutlarının tüylerle kaplı olması olan, dört odacıklı
kalp yapıları bulunan, vücut sıcaklıkları sabit olan, akciğerlere bağlı hava
keseleri bulunan omurgalı
sınıfıdır.
……………………………………………
CEVAP:
a)
Sürüngenler
b) Memeliler
c)
İki yaşamlılar (amfibiler)
d) Kuşlar
SORU 17. Bir biyoloji
öğretmeni, virüslerin “cansız ile canlı arasında kalan bir yapı” olduğunu belirtmiştir.
Bu bilgiyi
virüslerin özellikleri üzerinden açıklayınız.
(MEB 1.Dönem
2.Ortak Yazılı Örnek Sorusu)
CEVAP:
Virüsler hücresel yapıya sahip değildir. Solunum, boşaltım,
çoğalma ve enerji üretimi gibi yaşamsal faaliyetleri kendi başlarına
gerçekleştiremedikleri, konak hücresinin dışında kristalleştikleri için
cansızdır. Mutasyona uğrayabilmeleri ve canlı bir konak hücrede
çoğalabilmelerinden dolayı canlı varlık oldukları için cansız ile canlı
arasında kalan bir yapıdır.
SORU 18. Aşağıda
harflerle belirtilmiş üç farklı canlının bazı özellikleri verilmiştir.
A ve B
canlıları tek hücreli olup belirgin çekirdekleri ve zarla çevrili yapıları
bulunmaz. C canlısı çok hücreli olup genetik materyali histon proteinine
sarılıdır.
Harflerle
belirtilmiş canlıların bu özelliklerinden yola çıkılarak her bir canlının
hangi domainlere ait olabileceğine dair varsayımlarınızı nedenleriyle
açıklayınız.
(MEB 1.Dönem
2.Ortak Yazılı Örnek Sorusu)
CEVAP: Verilen
özelliklere göre A ve B canlıları prokaryot hücre
yapısındadır. Dolayısıyla A ve B canlıları bakteri veya arke domaininden
birine aittir. C canlısı çok hücreli ve genetik materyali histon proteinine
sarılı olduğu için domaini ökaryottur.
SORU 22. Bir dönüm arazide
yaşayan yaklaşık 25.000 solucanın toplam ağırlığı 100 kilogram civarındadır
ve bu solucanlar her gün 150 kilogram taze biyokütle yerler. Organik atıkları
sindirerek doğaya geri kazandıran bu solucanlar, bu süreçte solucan gübresi
üretir. Elde edilen solucan gübresi, bahçelerde ve saksı çiçeklerinde doğal
gübre olarak kullanılır. Ayrıca bir toprak solucanı, aktif olduğu dönemde
kendi vücut ağırlığının 1,5 katı kadar toprağı karıştırabilir.
Bu parçadan,
solucanların ekolojik görevlerinden hangilerine ulaşılabilir? Açıklayınız.
(MEB 1.Dönem
2.Ortak Yazılı Örnek Sorusu)
CEVAP: Solucanlar;
aktif oldukları dönemde kendi vücut ağırlığının 1,5 katı kadar toprağı
karıştırabilirler.
Bu
davranış toprağın havalanmasını ve yapısının iyileştirilmesini sağlar.
Böylece
suyun ve hava oksijeninin toprakta daha verimli bir şekilde hareket etmesine
olanak tanır.
Solucanlar
büyük miktarda organik maddeyi yerken toprağa solucan gübresi bırakırlar.
Bu
gübre toprağın besin içeriğini arttırır. Toprak yapısını iyileştirir ve
bitkilerin daha sağlıklı büyümesini destekler.
SORU 23. Aşağıda Bell
Laboratuvarlarında yaşanmış bir olay verilmiştir.
Jan Hendrik Schön,
1998’de Bell Laboratuvarlarında Bertram Battlog ile organik yarı iletken
kristaller üzerinde çalışmaya başladı. 2001’de, makale sayısı o kadar arttı
ki her 8 günde bir yayın yapıyordu. 2002’de 31 yaşında 100’den fazla makalesi
vardı. Ancak Cornell Üniversitesinden McEuen, Schön’ün önemli dergilerde
yayımlanan makalelerinde benzer şekiller olduğunu fark etti. Bunun üzerine
Schön’ün diğer makalelerini de inceledi ve tekrarlamalar görmesi üzerine bu
durumu Bell Laboratuvarlarına bildirdi. Yapılan soruşturma sonucunda, 16
makalede uydurma veriler olduğu ve Schön’ün bazı veri dosyalarını yok ettiği
ortaya çıktı.
Schön’ün bilimsel
etiğe uygun olmayan davranışlarını gerekçesiyle birlikte açıklayınız.
(MEB 1.Dönem
2.Ortak Yazılı Örnek Sorusu)
CEVAP: Araştırmaya
dayanmayan uydurma veriler üreterek ve aynı araştırma sonuçlarını birden
fazla yerde yayınlayarak dürüstlük ilkesi ihlal edilmiştir. Bazı veri
dosyalarını silerek şeffaflık ilkesini ihlal etmiştir.
SORU 24. Aşağıda filler ile
ilgili bazı bilgiler verilmiştir.
I. Erkek filler
yaşlandıkça büyük uzun dişleri de uzar.
II. Yaşamsal
faaliyetlerini sürdürebilmek için gerekli olan enerjiyi bitki yiyerek sağlar.
III. Afrika savan
filleri en sıcak iklimde yaşar ve en büyük kulak kepçesine sahiptir.
Buna göre numaralı
bilgilerin canlıların hangi ortak özellikleri ile ilişkili olduğunu yazınız.
I.
.................................................
II.................................................
III...............................................
CEVAP:
I: Büyüme
ve gelişme
II: Beslenme
III: Adaptasyon
SORU 28.
•
Salix alba
•
Morus alba
•
Pinus pinea
•
Pinus alba
•
Pinus nigra
•
Morus nigra
İkili
adlandırmaya göre yukarıda bulunan canlılar kaç farklı tür ve cinste
bulunurlar?
CEVAP:
|
Tür sayısı
|
Cins sayısı
|
|
6
|
3
|
SORU 29. Aşağıda
verilen özelliklerin bulunma durumuna göre “+” işaretini kullanarak
bakterileri ve arkeleri karşılaştırınız.
|
Bakteriler
|
Özellikler
|
Arkeler
|
|
|
DNA’ları
histon proteini bulundurur.
|
|
|
|
Bazı
türleri kemosentez yapar.
|
|
|
|
Bazı
türleri metan gazı (CH4) üretir.
|
|
|
|
Prokaryot,
bir hücreli canlılardır.
|
|
|
|
Bazılarında
plazmid bulunur.
|
|
|
|
Ekstrem
şartlarda yaşayabilirler.
|
|
|
|
Endospor
oluşturabilir.
|
|
CEVAP:
|
Bakteriler
|
Özellikler
|
Arkeler
|
|
|
DNA’ları
histon proteini bulundurabilir.
|
+
|
|
+
|
Bazı
türleri kemosentez yapar.
|
+
|
|
|
Bazı
türleri metan gazı (CH4) üretir.
|
+
|
|
+
|
Prokaryot,
bir hücreli canlılardır.
|
+
|
|
+
|
Bazılarında
plazmid bulunur.
|
+
|
|
|
Ekstrem
şartlarda yaşayabilirler.
|
+
|
|
+
|
Endospor
oluşturabilir.
|
|
SORU 30. Sınıflandırma
birimleri “Alem-şube-sınıf-takım-aile-cins-tür” şeklindedir.
Buna
göre A ve B bireyleri birlikte aile bassamağında bulunduğuna göre, bu iki
bireyin kesinlikle birlikte bulunacağı basamakları yazınız.
......................................
CEVAP: Alem-şube-sınıf-takım
Açıklama:
Birlikte bulunduğu basamağın üstündeki basamaklar kesinlikle aynıdır.
Altındaki basamaklar (cins-tür) aynı da olabilir farklı da olabilir.
SORU 34. Memeliler sınıfına özgü 4 temel
özellik yazınız.
1..........................................
2.......................................
3.
......................................
4.
.....................................
CEVAP:
1. Vücutlarında kılların bulunması (Suda yaşayanları hariç)
2. Yavrularını süt ile beslemeleri
3. Alveollü akciğerlerinin bulunması
4. Kaslı diyaframın bulunması
5. Olgun alyuvarlarının çekirdeksiz olması
6. Ter bezlerinin bulunması
SORU 35. Aşağıda verilen omurgasız hayvanların
hangi grupta incelendiğini karşılarına yazınız.
|
Hayvan
adı
|
İncelendiği
grup
|
|
Mürekkep
balığı
|
|
|
Örümcek
|
|
|
Deniz
hıyarı
|
|
|
Deniz
şakayığı
|
|
CEVAP:
|
Hayvan
adı
|
İncelendiği
grup
|
|
Mürekkep
balığı
|
Yumuşakça
|
|
Örümcek
|
Eklem
bacaklı
|
|
Deniz
hıyarı
|
Derisi
dikenli
|
|
Deniz
şakayığı
|
Sölentere
|
SORU 37. Glikoz, aminoasit,
vitamin, mineral ve su içeren basit kültür basit kültür ortamlarıyla
aşağıdaki düzenek hazırlanıyor.
Buna
göre bu üç farklı ortamdaki uçuk virüsü sayılarında meydana gelmesi olası
olan durumları “artar, azalır, değişmez” ifadelerini kullanarak gerekçesi ile
birlikte aşağıdaki tabloda belirtiniz.
|
Ortamlar
|
1. ortam
|
2. ortam
|
3. ortam
|
|
Değişme durumu
|
|
|
|
|
Gerekçesi
|
|
|
|
CEVAP:
|