ÖKARYOT CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI

Protistler

Genel özellikleri

-Ökaryotik canlılardır.

- Bu gruptaki canlılar bir hücreli (çoğu), çok hücreli, mikroskobik, makroskobik, ototrof ya da heterotrof olabilir.

-Hem ototrof hem de heterotrof olanları vardır. Öglena ışık olduğunda fotosentez yapar. Bu yönüyle ototrof, ışık olmadığında hazır beslenir. Bu yönüyle de heterotroftur.

-Birden fazla hücreden oluşan koloni veya organizmalar şeklinde yaşayanları da vardır.

-Bazı protistler ise üretici olmaları sebebi ile bitkilere benzer özellikler gösterir. Bu protistler algler olarak isimlendirilir. Ancak bitkiler gibi kök, gövde ve yaprakları yoktur. Algler bir hücreli ya da çok hücreli olabilen fotosentetik protistlerdir. Selülozdan oluşan hücre duvarı vardır. Glukozu nişasta formunda depo ederler. Algler yeşil dışında içerdikleri diğer renk pigmentleri sayesinde farklı renklerde (mor, kırmızı, kahverengi, sarı) görülebilir, hatta alglerin bu renkleri sınıflandırmalarında da kullanılır. Alglerin büyük bir çoğunluğu suda yaşamakta ve güneş enerjisini kullanarak organik besin üretmektedir. Tek hücreli, suda yaşayan fitoplanktonlar hem diğer organizmalar için hem de doğal döngü için oldukça önemli canlılardır.

- Cıvık mantarlar, ölü organizmaları ayrıştırdıklarından mantarlara benzer özellikler gösterir. Ancak mantarlarda görülen hücre duvarındaki kitin maddesi bu canlılarda yoktur ve bu canlılar aktif bir şekilde hareket eder.

- Hareketsiz ve hareketli olanları vardır. Hareketli olan türlerin yalancı ayak, kamçı, sil gibi yapıları bulunur.

- Üremeleri eşeysiz veya eşeyli olarak gerçekleşir.

-Sporla çoğalabilen bazı protistler, birçok omurgalı ve omurgasız hayvanda parazit olarak yaşar ve çeşitli hastalıklara neden olur. Örneğin çeçe sineği tarafından bulaştırılan uyku hastalığının, tatarcık sineği ile bulaştırılan şark çıbanının ve anofel cinsi sivrisineğin dişisi tarafından bulaştırılan sıtma hastalığının sebebi sporla çoğalan parazit protistlerdir.

-Tatlı sularda yaşayanlarında kontraktil koful bulunur. Kontraktil koful fazla suyu ATP harcayarak hücreden dışarıya pompalar. Yalnız bu bir aktif taşıma değildir.

-Nemli topraklarda, küçük su birikintilerinde, hayvanların vücut sıvılarında vb. çok farklı ortamlarda yaşar.

Bitkiler

Genel özellikleri

- Bitkilerin en önemli özelliği kloroplastlarında klorofil içermeleridir. Klorofilleri sayesinde ışık enerjisini kullanarak inorganik maddelerden organik madde üretir. Böylece kendi besinlerini kendileri sentezler.

-Ökaryot hücre yapısında çok hücreli canlılardır.

- Ototrof, gelişmiş bir organizasyon yapısına sahip olan bitkiler genellikle toprağa bağlı olarak yaşar. Aktif hareket yapamazlar.

Sınırsız büyüyebilme özelliğine sahiptirler.

-Selülozdan oluşan bir hücre çeperleri vardır.

-Glikozun fazlasını nişasta şeklinde depo ederler. Yani depo karbonhidratları nişastadır.

- Su ve besinlerin taşınımı, iletim demeti adı verilen gelişmiş taşıma kanalları aracılığıyla gerçekleşir.

-Bitkiler, tohumlu bitkiler ve tohumsuz bitkiler olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

Mantarlar

Genel özellikleri

-Genellikle çok hücreli heterotrof ökaryotlardır. Mayalar, bir hücreli mantarlardır.

-Klorofil ve kloroplast bulundurmazlar. Bu yüzden fotosentez yapamazlar.

-Çoğu kitinden yapılmış hücre çeperleri vardır.

-Glukozu glikojen şeklinde depo ederler.

-Kök, gövde veya yaprakları yoktur. Saprofit veya parazit olarak yaşayabilirler.

-Bir hücreli mayaların dışında mantarların yapısında hif denilen ince iplikçikler bulunur. Hifler birbiri içinde dallanıp birleşerek miselleri oluşturur. Mantar, miselleri aracılığıyla bulunduğu ortama tutunur.

- Bu yapılardan dışarı bırakılan enzimler aracılığıyla büyük organik moleküller sindirilir. Sindirilmiş besinler miseller yardımıyla emilerek alınır.

-Mantarlar sporlarla çoğalır. Oluşturulan sporların çevreye dağılmasıyla yeni mantarlar

oluşur. Maya mantarı gibi tek hücreli mantarlar ise tomurcuklanma ile çoğalır.

Eşeyli üreme ise üreme hücrelerinin, üreme yapılarının veya hiflerin birleşmesine

bağlı olarak gerçekleşir.

-Mantarlar ölü bitki ve hayvan kalıntılarının çürüyerek toprağa karışmasında rol oynar. Bu olayla toprak besin maddesi açısından zenginleşirken mantarlar yeryüzünde madde döngüsünde rol oynamış olur. Madde döngüsü yaşamın devamı için gereklidir.

-Mantarlar birçok bitkinin en büyük yardımcısıdır. Topraktaki mineralleri ve suyu almalarına yardım ederler.

Hayvanlar

Genel özellikleri

- Tümü çok hücreli ökaryot canlılardır.

- Hücre duvarı ve kloroplast içermezler.

-Tümü heterotrof olarak beslenir.

-Depo karbonhidratları glikojendir.

-Kordalılar yaşamlarının belli bir döneminde notokord (sırt ipi) adı verilen elastik ve ilkel bir iskelete sahiptir. Bu yapının bulunup bulunmamasına göre omurgasız ve omurgalı olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Omurgalılar, omurgası olan kordalılardır.

-Süngerler, sölenterler, solucanlar, yumuşakçalar, eklem bacaklılar ve derisi dikenliler gibi organizmaları içine alan omurgasızlarda notokord yoktur.

-Omurgalılarda embriyo geliştikçe notokordun yerini omurga sütunu alır. Memeliler,

kuşlar, balıklar, sürüngenler, amfibiler (iki yaşamlılar) gibi canlılar omurgalı olarak

sınıflandırılır.

Omurgasız ve omurgalı hayvanların karşılaştırılması

Omurgasız Hayvanlar

Omurgalı Hayvanlar

Genel özellikleri

-Omurgalı hayvanların en önemli özellikleri, notokord adı verilen yapıya ve sırt

bölgesinde içi boş bir sinir kordonuna (sinir şeridi) sahip olmalarıdır. Omurgalılarda

kıkırdak ve kemikten oluşmuş iç iskelet bulunur.

-Omurgalı canlılar holozoik beslenir. (besinlerini katı parçacıklar halinde alan, sindirip emilimlerini sağlayan canlılardır)

-Boşaltım atıkları; amonyak, ürik asit ya da üredir.

-Tamamında kapalı kan dolaşımı görülür.

-Solunum gazlarının taşınmasında görevli hemoglobin alyuvarların içinde bulunur.

-Omurgalılar beş sınıfta incelenir.

1. Balıklar

Genel özellikleri

-Etçil, otçul ve hem etçil hem otçul olarak beslenen üyeleri vardır.

-Solungaç solunumu yaparlar.

-Çoğunda dış döllenme ve dış gelişme ile olur. Kıkırdaklı balıklarda iç döllenme iç gelişme görülebilir.

-Kalpleri iki bölmelidir (bir kulakçık, bir karıncık) ve daima kirli kan bulunur.

-Vücut ısıları değişken canlılardır. (Soğuk kanlı canlı)

-Azotlu boşaltım atığını amonyak (NH₃) halinde atarlar.

-Kemik veya kıkırdaktan yapılmış iç iskeletleri vardır.

-Balıklar; çenesiz balıklar, kıkırdaklı balıklar ve kemikli balıklar olmak üzere 3 grupta incelenir.

-Köpek balığı ve vatoz balığının kıkırdaktan oluşan bir iç iskeleti vardır.

2. İki yaşamlılar (Amfibiler)

Genel özellikleri

-Yaşamlarının bir kısmını suda bir kısmını karada geçirdikleri için "iki yaşamlılar" adını almışlardır.

-Gelişmelerinde genel olarak başkalaşım görülür.

-Larva dönemi suda geçer. Bu dönemde solunumu solungaçlar sağlar.

-Deri ve akciğer solunumu yaparlar. Akciğerleri basit bir kese şeklindedir.

-Derileri çıplaktır. Salgılanan mukus deriyi nemli tutarak deri solunumu için uygun ortam sağlar.

-Bu grubun en önemli örneği olan kurbağalarda kalp iki kulakçık ve bir karıncık olmak üzere üç odacıktan oluşur.

-Kan kalp karıncıklarında karışır ve vücuda karışık kan pompalanır.

-Soğukkanlı hayvanlardır. Kış uykusuna yatarlar.

-Genellikle dış döllenme görülür ve gelişme suda tamamlanır.

-Azotlu boşaltım atığını larva döneminde amonyak ergileri ise üre halinde atarlar.

-Ağaç kurbağası, yeşil kara kurbağası ve semenderler bu gruba örnektir.

3. Sürüngenler

Genel özellikleri

- Akciğer solunumu yaparlar.

- Derileri üzerinde keratin yapılı pullar veya kemik plakalar bulunur.

-Deri solunumu görülmez.

-Genellikle kalpleri iki kulakçık ve bir karıncık olmak üzere üç odacıktan oluşur. Karıncık yarım bir perde ile ikiye ayrılmıştır. Temiz ve kirli kan karıncıkta karışır.

-Soğukkanlı canlılardır. Kış uykusuna yatarlar.

-İç döllenme görülür ve gelişme ana canlının vücudu dışında gerçekleşir. Bazı türlerde yavruların yumurtadan çıkması, dişinin içinde gerçekleşir.

-Azotlu boşaltım atığını ürik asit halinde atarlar.

-Sürüngenlere; yılanlar, kertenkeleler, kaplumbağalar, timsahlar, iguana ve soyu tükenmiş dinozorlar örnek olarak verilebilir.

4. Kuşlar

Genel özellikleri

-Vücutları, uçmayı ve yalıtımı sağlayan tüylerle kaplıdır. Bacaklarında ve ayaklarında pullar vardır.

-Akciğer solunumu yaparlar. Akciğerlere bağlı hava keseleri vücut ağırlığını azaltır ve uçmayı kolaylaştırır.

-Zarsı (bağ dokudan oluşan) diyaframları vardır.

-Kemiklerinin çoğunun içi boştur (hava ile dolu).  Akciğerlere bağlı hava keseleri uzun kemiklerin içine doğru uzanmıştır. Bu durum iskelete hafiflik sağlar, uçma kolaylığı sağlar.

-Kalpleri iki kulakçık ve iki karıncık olmak üzere dört odacıktan oluşur. Temiz ve kirli kan birbirine karışmaz.

-Alyuvarları çekirdeklidir.

-Sıcakkanlı hayvanlardır. Bu tip canlılarda vücut sıcaklığı sabittir. Çevre sıcaklığına bağlı değişmez.

-Çenelerinde diş yoktur. Keratin yapıdaki gaga, beslenme tipine göre farklı şekillerde olabilir. Bunun yerine mekanik sindirimi sağlayan taşlık bulunur.

-Kuşlar hem etçil hem otçul canlılardır.

-İç döllenme görülür. Gelişme vücudun dışında olur. Yumurtaları sert bir kabukla örtülüdür.

-Yavru bakımı vardır.

- Azotlu boşaltım atığını ürik asit halinde atarlar.

-Metabolizmaları oldukça hızlıdır. Vücut sıcaklıkları 40-41 ⁰C dir.

-Bu gruba devekuşu, penguen, tavuk, flamingo, ördek, turna, guguk kuşu, güvercin, papağan, kuzgun, gibi örnekler verilebilir.

5. Memeliler

Genel özellikleri

-Omurgalıların insanları da kapsayan grubudur.

-Vücut genellikle ısı yalıtımını sağlayan kıllarla örtülmüştür.

-Akciğer solunumu görülür.

-Akciğerlerinde alveol adı verilen kesecikler bulunur.

-Kastan yapılmış bir diyaframa sahiptirler.

-Olgun alyuvarlar solunum yüzeyinin artırılabilmesi için çekirdeklerini kaybetmişlerdir.

-Kalpleri iki kulakçık ve iki karıncık olmak üzere dört odacıktan oluşur.

-Temiz ve kirli kan birbirine karışmaz.

-Sıcakkanlı hayvanlardır.

-Dişileri süt bezlerine sahiptir.

-Yavru bakımı en üst seviyeye ulaşmıştır.

- Memeliler, gagalı memeliler, keseli memeliler ve plasentalı memeliler olmak üzere üç gruba ayrılır.

-Gagalı memeliler, yumurtlayan tek memeli takımıdır. Kuluçkaya yatarlar. Yavrular yumurtadan çıktıktan sonra anne karnında meme uçları olmayan süt bezlerinden beslenir. Dikenli karıncayiyen ve ornitorenk gagalı memelilerdir.

-Keseli memelilerde kısa bir gebelik süresinin sonunda doğan yavrular gelişimini tamamlamamıştır. Bu yavrular anne karnındaki keseye alınırlar ve buradaki süt bezlerinden beslenerek gelişimlerini tamamlarlar. Kanguru, panda ve koalalar keseli memelidir.

-Plasentalı memelilerin embriyoları gelişimlerini döl yatağı içinde tamamlarlar. Yavru belirli bir süre anne bakımına muhtaçtır. Beslenme ve gaz alışverişi plasenta aracılığı ile ana tarafından sağlanır.

-Gagalı memelilerde iç döllenme dış gelişme,

-Keseli memelilerde iç döllenme ve kısmen dış gelişme,

-Plasentalı memelilerde iç döllenme ve tamamen iç gelişme görülür.

Omurgalıları oluşturan beş sınıfın bazı özellikleri ile karşılaştırma tablosu

Kontrol Noktası

Yönerge: Aşağıda verilen soruları okuyunuz. Solda ayrılan boşluklara doğru olanlar için “D”, yanlış olanlar için “Y” yazınız. Yanlış olan ifadelerin doğrusunu maddenin altındaki boşluklara yazınız.

1. (Y) Üç domain; bakteriler, arkeler ve hayvanlar olarak gruplandırılmıştır.

-Üç domain; bakteriler, arkeler ve ökaryotlar olarak gruplandırılmıştır.

2. (Y) Prokaryot domainler bakteriler ve protistlerden oluşur.

-Prokaryot domainler bakteriler ve arkelerden oluşur.

3. (D) Arkeler ekstrem koşullarda yaşayabilen ve antibiyotiklere karşı direnç

gösterebilen canlılardır.

4. (D) Ökaryotlar domainindeki canlıların zarla çevrili hücre çekirdeği bulunur.

5. (Y) Protista, ökaryotlar domaininde yer alan ve tamamı çok hücreli canlıları içeren

bir âlemdir.

-Tamamı çok hücreli değildir. Çoğu tek hücreli bir kısmı çok hücrelidir.

6. (Y) Bitkiler âlemindeki canlıların tamamında tohumla çoğalma gerçekleşir.

-Tohumsuz bitkiler tohumla çoğalma gerçekleştiremez.

7. (D) Ekmek mayası mantarlar âleminde yer alan tek hücreli canlılardır.

8. (Y) Notokord adı verilen ilkel iskelet, hayvanlar âlemindeki tüm canlıların

yaşamlarının bir sürecinde mutlaka bulunur.

Omurgasızlarda notokord yoktur.

9. (D) Böcekler omurgasız hayvanlar olup eklem bacaklılar grubunda yer alır.

10. (D) Balıklar değişken vücut sıcaklığına sahiptir.

Canlıların Biyolojik ve Ekonomik Önemi

-Bakteriler, hızlı çoğalmaları ve biyoteknolojik açıdan gen nakline uygun olmaları

sebebiyle insülin gibi bazı hormonların, büyüme faktörlerinin, antibiyotiklerin, aşı ve serumların, kanser tedavisinde ve kozmetikte kullanılan bazı ilaçların ucuza, daha çok miktarda ve saf olarak üretilmesinde kullanılır.

- Bazı otobur canlıların sindirim sisteminde yaşayan yararlı bakteriler,

selülozun sindirimine yardımcı olurken insanların kalın bağırsaklarında

yaşayan bakteriler, B ve K vitaminlerini üretir.

- Bakteriler, mayalanma yapabilme yetenekleri sebebiyle gıda sanayisinde

kullanılır. Sütün yoğurt veya peynire, glikozun etil alkol veya sirkeye dönüşmesinde ve turşu üretiminde bakterilerden yararlanılır.

-Bazı bakteriler tüberküloz, tetanos, ülser, menenjit gibi hastalıklara neden olur.

-Arkelerden metallerin zehirleyici etkilerinin yok edilmesinde, kalitesi düşük olan metallerin zenginleştirilmesinde ve saflaştırılmasında, sanayi ve evsel atık sularının

arıtılmasında, çöplerin ayrıştırılmasında, çöplerden; metan gazı, gübre, biyoyakıt gibi ürünlerin elde edilmesinde ve biyoteknolojide yararlanılmaktadır.

-Denizlerde meydana gelen petrol kirliliğinin azaltılmasında, atık arıtma ve yenilenebilir enerji üretim tesislerinde pek çok bakteri ve arke türünden yararlanılır.

-Birçok protist besin zincirinde üretici olarak görev alır ve canlılar için önemli bir besin kaynağıdır.

-Algler protein, vitamin ve mineral içeriği yönünden zengin olmaları nedeniyle besin olarak tüketilmekte; endüstriyel, evsel ve canlı atıkların temizlenmesinde, antibiyotik üretiminde, kozmetik ve tıbbi ürünlerin yapımında, plastik ve boya üretiminde, gıda ve tekstil endüstrisinde kullanılmaktadır.

- Parazit protistler, çeçe sineği tarafından bulaştırılan uyku hastalığının, tatarcık sineği ile bulaştırılan şark çıbanının ve anofel cinsi sivrisineğin dişisi tarafından bulaştırılan sıtma hastalığının etkenidir.

- Mantarlar ekosistemin ayrıştırıcıları olmaları bakımından oldukça önemli bir canlı grubudur. Bu canlılar organik atıkları ayrıştırarak karbon, azot, fosfor gibi temel elementlerin doğal döngüsüne katkı sağlar.

- Başta penisilin olmak üzere, pek çok antibiyotik mantarlardan elde edilir.

- Parazit mantarlar insanlarda deride kaşıntı, saçkıran, ağız ve boğazda pamukçuk, akciğerlerde çeşitli hastalıklara neden olur.

- Bitkiler, fotosentez yoluyla birçok canlı için gerekli oksijeni ve besinleri üreterek canlılar için yaşam alanları oluşturur.

- Bitkiler, besin kaynağı olmalarının dışında ilaç, kozmetik, boya, ahşap ve kâğıt endüstrisinde; inşaat sektörü ile biyoyakıt üretiminde kullanılmaktadır.

- Böcekler, kuşlar bitkilerin tozlaşmasını sağlayan en önemli canlı türleridir. Bu açıdan ekolojik dengenin devamında önemli bir rol oynar.

-Böcekler; sıtma, sarıhumma, fil hastalığı, dizanteri, tifo, Afrika uyku hastalığı, tifüs, veba hastalıklarının vektörüdür. Kemirici böcekler eşyalara, giyeceklere zarar verir.

- Balıklar, vücut için gerekli olan protein, esansiyel yağ, vitamin ve mineral kaynağıdır.

- Memelilerin eti, sütü, derisi ve kemikleri önemlidir.

-Hayvanların özellikleri teknolojiye ilham kaynağı olmaktadır. Örneğin yarasaların yansıyan titreşimlere göre yön bulmalarından esinlenerek radar yapılmıştır.

SORU 1. (2025-MSÜ/FEN)

I. Kloroplast

II. Ribozom

III. Kamçı

Yukarıdaki hücresel yapılardan hangileri Protista aleminde yer alan türler için ortaktır?

A) Yalnız I     B) Yalnız II     C) I ve II  

D) I ve III     E) II ve III

SORU 2. (2024-MSÜ/FEN)

Aşağıdakilerden hangisi prokaryotik canlılarda

görülen özelliklerden biri değildir?

A) Halkasal kromozoma sahip olma

B) Hücre duvarına sahip olma

C) Ribozoma sahip olma

D) Konjugasyon yapma

E) Zarla çevrili organellere sahip olma

SORU 3. (2023-TYT/FEN)

Bakteriler ve Protista alemine ait canlı türleri incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi her iki grup için ortak değildir?

A) Tek hücreli türlerin bulunması

B) Fotosentez yapabilen türlerin bulunması

C) Hastalık yapabilen türlerin bulunması

D) Eşeysiz çoğalabilen türlerin bulunması

E) Fagositoz yapabilen türlerin bulunması

SORU 4. (2023-MSÜ/FEN)

Omurgalı hayvanların sınıflandırılmasında kullanılan;

I. Vücudun kıllarla kaplı olması

II. Derinin pulsuz ve nemli olması

III. Vücudun tüylerle kaplı olması

özelliklerine sahip olan canlılar aşağıdakilerden hangisinde doğru veriliştir?

SORU 5. (2022-TYT/FEN)

Mantarlar aleminde yer alan canlılarda aşağıdaki

özelliklerden hangisi ortak değildir?

A) Hücrelerinde çekirdek zarına sahip olma

B) Heterotrof beslenme

C) Hücre duvarına sahip olma

D) Çok hücreli olma

E) Hücrelerinde organellere sahip olma

SORU 6. (2019-TYT/FEN)

Mantarlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi

yanlıştır?

A) Moleküler verilere göre mantarlar bitkilerden daha çok hayvanlara benzerlik göstermektedir.

B) Bazı mantar türleri, birçok bitkinin topraktan mineral

alımında işlev görür.

C) Bazı mantar türleri ilaç üretiminde kullanılmaktadır.

D) Bazı mantar türleri doğadaki madde döngülerinde ayrıştırıcı olarak işlev görür.

E) Mantarlar, yoğurt üretiminde fermantasyonu gerçekleştirir.

SORU 7. (2018-TYT/Fen Bilimleri)

“Aşağıdaki özelliklerden hangisine sahip olması bir hayvanın kuş olduğunun kanıtı sayılır?”

Bu sorunun yöneltildiği bir öğrenci, aşağıdakilerden hangisini işaretlerse soruyu doğru cevaplamış olur?

A) Uçma yeteneğine sahip olma

B) Kanatlara sahip olma

C) Yumurtlayarak çoğalma

D) Sabit vücut sıcaklığına sahip olma

E) Vücutlarında tüylere sahip olma

SORU 8. (2017-LYS2/BİY)

Aşağıdakilerden hangisi hayvanların hepsinin ortak özelliğidir?

A) Sinir sistemine sahip olmaları

B) Bilateral (iki taraflı) simetriye sahip olmaları

C) Ökaryot canlılar olmaları

D) Sindirim kanalına sahip olmaları

E) Baş bölgesine sahip olma

SORU 9. (2016-YGS/Fen Bilimleri)

Aşağıdaki tabloda dört tane omurgalı hayvan türünün ergin bireylerindeki bazı özelliklerin bulunma durumları (√), bulunmama durumları ise (O) işaretleriyle gösterilmiştir.

Bu tablodaki bilgilere göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) I numaralı türün dişileri sert kabuklu yumurtalar üretebilir.

B) II numaralı tür, kıkırdaklı balıklara ait olabilir.

C) III numaralı türe ait bireylerin olgun alyuvarları çekirdeksizdir.

D) IV numaralı tür, kemikli balıklara ait olabilir.

E) I ve III numaralı türler aynı sınıfa ait olabilir.

SORU 10. (2014 – LYS2 / BİY)

Aşağıdakilerden hangisi, memeli hayvanları diğer hayvanlardan ayıran özelliklerden biri değildir?

A) İç döllenmenin görülmesi

B) Süt bezlerinin varlığı

C) Akciğerlerinde alveollerin bulunması

D) Ter bezlerinin bulunması

E) Olgun alyuvarlarının çekirdeksiz olması

SORU 11. (2014- YGS / FEN)

Aşağıdakilerden hangisi, kuşlarda uçmayı sağlamak için vücut ağırlığını azaltmaya yardımcı özelliklerden biri değildir?

A) Kemiklerinin içinin boş olması

B) İdrar keselerinin olmaması

C) Dişlerinin olmaması

D) İç organlar arasında hava keselerinin bulunması

E) Alyuvarlarının çekirdekli olması

SORU 12. (2009- ÖSS / FEN-1)

Aşağıdaki özelliklerden hangisi, bir omurgalı hayvan grubu olan sürüngenlerde görülmez?

A) İç döllenme

B) Kirli ve temiz kanın karıştığı dolaşım

C) Akciğer solunumu

D) Yumurtayla çoğalma

E) Sabit vücut sıcaklığı

SORU 13. Aşağıdakilerden hangisi sadece memelilere özgü bir özelliktir?

A) Karın ve göğüs boşluğunun, kaslı bir diyaframla birbirinden ayrılması

B) Kalbin dört gözlü olması

C) Kapalı dolaşım sisteminin görülmesi

D) Akciğerlerle solunum yapılması

E) İskeletinde kıkırdak dokusunun bulunması

SORU 14. Aşağıda verilen canlılardan hangisi sürüngenler grubunda sınıflandırılır?

SORU 15. Aşağıdakilerden hangisi tohumsuz bitkiler grubunda sınıflandırılır?

SORU 16.

Yukarıda verilen canlılar aşağıdaki alemlerin hangisinde sınıflandırılmaktadır?

A) Arkeler  B) Bitkiler  C) Mantarlar

D) Protistler   E) Hayvanlar

SORU 17. Aşağıda verilen omurgalı hayvanların sınıflarına ait eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

SORU 18. Omurgalıların bazı özellikleri karakteristiktir. Bu özelliğe bakılarak canlının hangi sınıfa ait olduğu tahmin edilebilir.

Buna göre, aşağıda verilen özelliklerden hangisi “karakteristik bir özellik” olarak kabul edilemez?

A) Tüy bulunması

B) Kıl bulunması

C) Alveollü akciğere sahip olması

D) Kaslı diyaframlarının bulunması

E) Kuluçkaya yatması

CEVAPLAR

1. Ribozom sadece protistlerde değil bütün canlılarda ortak olarak bulunur.

CEVAP: B

2. Prokaryotlarda zarla çevrili organel bulunmaz.  

CEVAP: E

3. Protistalar ökaryottur. Bir protista olan amip fagositoz ile büyük besinleri alır. Ancak fagositoz koful oluşarak gerçekleşir. Bakteri prokaryot olduğu için koful oluşturamaz. Fagositoz gerçekleştiremez.  CEVAP: E

4. Vücudu kıllarla kaplı olan: Memeli

-Derisi pulsuz ve nemli olan: İki yaşamlı

-Vücudu tüylerle kaplı olan: Kuş

CEVAP: D

5. Mantarların çoğu çok hücrelidir. Ancak maya mantarları tek hücrelidir. CEVAP: D

6.Yoğurt üretiminde fermantasyonu

yoğurt bakterileri gerçekleştirir.

CEVAP: E

7. Tüyler, kuşlara özgü yapılardır. Yani bir hayvanda tüy varsa kuştur.

CEVAP: E

78 Hayvanlar aleminin tümü çok hücreli ökaryot canlılardır.

CEVAP: C

9. I numaralı türde tüy var. O zaman kesinlikle kuştur. Sert kabuklu yumurta üretebilir.

-II numaralı türde kıl yok, kemik yapılı iskelet yok, sabit vücut ısılı değil, solungaç solunum yapıyor. O zaman kıkırdaklı balık olabilir.

-Memelilerin olgun alyuvarları çekirdeksizdir. III numaralı türde kıl var varsa kesinlikle memelidir.

-IV numaralı türde kıl yok, kemik yapılı iskelet var, vücut sıcaklığı sabit değil, tüy yok, solungaç solunumu yapıyor. O halde kemikli balık olabilir.

I. tür kuşlar sınıfındadır. III. Tür ise memeliler sınıfındadır.

CEVAP: E

10. -Memeliler sınıfına özgü bazı özellikler:

-Vücutlarında kılların bulunması

-Yavrularını süt ile beslemeleri

-Alveollü akciğerlerinin bulunması

-Kaslı diyaframın bulunması

-Olgun alyuvarlarının çekirdeksiz olması

-Kıl ve ter bezlerinin bulunması

İç döllenme sürüngen kuş ve memelilerde görülür.

CEVAP: A

11. Alyuvarların çekirdekli olması uçma avantajı sağlamaz.

CEVAP. E

12. Sürüngenler soğuk kanlı (değişken vücut ısılı) canlılardır.

CEVAP: E

13. Kalbin dört gözlü olması, kuşlar ve memeliler için ortaktır. Kapalı dolaşım sisteminin görülmesi, bazı omurgasızlar ile omurgalıların tamamında ortaktır.

Akciğerlerle solunum yapılması, kuşlar, sürüngenler, kurbağalar ve memeliler için ortaktır. İskeletinde kıkırdak dokusunun bulunması, omurgalılarda ortaktır.

--Memeliler sınıfına özgü bazı özellikler:

-Vücutlarında kılların bulunması

-Yavrularını süt ile beslemeleri

-Alveollü akciğerlerinin bulunması

-Kaslı diyaframın bulunması

-Olgun alyuvarlarının çekirdeksiz olması

-Kıl ve ter bezlerinin bulunması

CEVAP: A

14.  İstakoz: Eklem bacalıların kabuklular grubundandır.

Kurbağa: Omurgalıların İki yaşamlılar (amfibia) grubundandır.

Toprak solucanı: Omurgasızların solucanlar grubundandır. Salyangoz: Omurgasızların yumuşakçalar grubundandır.

Kaplumbağa: Çok sert ve kemiksi bir kabuk içinde yaşayan, ağır yürüyüşlü, dört ayaklı sürüngenlerdir. CEVAP: E

 15.  Sünger: Omurgasız hayvandır.          Alg: Protisttir. Çam: Açık tohumlu bitkidir. Eğrelti otu: Tohumsuz bitkidir. Küf mantarı: Mantarlar alemindedir. CEVAP: D                                

16. Yeşil alg, Öglena ve Amip protistler aleminde sınıflandırılan canlılardır. CEVAP: D

17. Yarasa memeliler sınıfına aittir. Kuş değildir. CEVAP: A

18.

-Tüy bulunması: Kuş olduğunu gösterir.

-Kıl bulunması: Memeli olduğunu gösterir.

-Alveollü akciğere sahip olması: Memeli olduğunu gösterir.

-Kaslı diyaframlarının bulunması: Memeli olduğunu gösterir.

-Kuluçkaya yatması: Kuşlar ve gagalı memeliler kuluçkaya yatar. Bu özellik ile bu canlının kuş veya gagalı memeli olup olmadığı anlaşılamaz.

CEVAP: E