2. TEMA AÇIK UÇLU SORU ve CEVAPLARI

SORU 1. Ekosistemi etkileyen faktörler karışık olarak verilmiştir.

“ışık, sıcaklık, Bakteriler,  bitkiler, ortam pH'si, toprak ve mineraller, mantarlar,  iklim, hayvanlar”

Bu faktörleri biyotik olanlar, abiyotik olanlar şeklinde gruplandırınız.

CEVAP:

SORU 2.Aşağıda verilen besin ağını inceleyerek aşağıda verilen soruları cevaplandırınız.

a) Bu besin ağının birinci basamağı hangi canlılardan

oluşur?

CEVAP: Bitkiler (üreticiler=ototrof canlılar)

b) Hangi canlılar güneş ışığını kimyasal bağ enerjisine

dönüştürür?

CEVAP: Bitkiler (üreticiler)

c) Bu besin ağında hangi canlılar birincil tüketicidir?

CEVAP: Bitkilerle beslendiği gösterilen tavşan, güvercin, geyik ve fare

d) Hangi canlılar birincil tüketicilerle beslenir?

CEVAP: Otçullarla beslendiği gösterilen tilki, kurt, kartal

e. Hangi canlılar birden fazla besin zincirinde yer alır?

CEVAP: Verilen besin zincirlerini oluşturalım:

-Bitki → güvercin → kartal

-Bitki → fare →kartal

-Bitki → geyik → kurt

-Bitki → tavşan → tilki

-Bitki → tavşan → kurt

-Bitki →tavşan → kartal

Görüldüğü gibi bitki, kartal, tavşan, kurt

f) Besin zincirinde üreticiden son tüketiciye doğru gidildikçe enerji aktarımı ve birey sayısında nasıl bir değişiklik gözlenir?

CEVAP: Aktarılan enerji miktarı ve birey sayısı azalır.

g) Fare kaçıncı trofik basamakta bulunur?

CEVAP: Fare, birincil tüketicidir. Besin zincirinin ikinci basamağında bulunur. Dolayısı ile trofik düzeyi de ikidir.

h) Hangi canlılarda biyolojik birikiminin en fazla

olması beklenir?

CEVAP: Biyolojik birikimi en fasla olanlar kartal, kurt ve tilkidir. Çünkü besin zincirlerinin son basamağında yer alırlar.

SORU 3. “Bizon, fil, sığır, antilop gibi otçulların beslenirken yürüdükleri yerlerde açığa çıkan böcekler küçük beyaz balıkçılların besini olur. Küçük beyaz balıkçıllar bu birliktelikten yarar sağlarken otçullar etkilenmez.”

Yukarıda ifade edilen simbiyotik ilişkinin adını yazınız.

CEVAP: Kommensalizm

SORU 7. Bir komünitede türler arası etkileşim tipleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Etkileşen canlılar birlikteyken bu tabloyu, etkileşim şekillerine göre fayda sağlayanı “+”, zarar göreni “-“ ve etkilenmeyeni “0” ile göstererek tamamlayınız.

CEVAP:

SORU 8. Bir komünitede türler arası etkileşim tipleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Etkileşen canlılar ayrıldığında bu tabloyu, etkileşim şekillerine göre fayda sağlayanı “+”, zarar göreni “-“ ve etkilenmeyeni “0” ile göstererek tamamlayınız.

CEVAP:

SORU 9. Aşağıda su döngüsünü sağlayan bazı olaylar verilmiştir.

I. Yoğunlaşma sonucu yağmur oluşumu

II. Buharlaşma ile atmosfere çıkış

III. Yağış ile yeryüzüne dönüş

IV. Toprağa geçiş ve yeraltı su kaynaklarının oluşumu

Deniz ve okyanuslardan başlayarak bu olayların gerçekleşme sırasını yazınız.

.........................................

CEVAP: ..........II-I-III-IV...............

SORU 13. Ağaçkakana benzeyen bir kürdan kuşu türü, gergedanlar üzerindeki bit ve keneleri yiyerek besinini temin eder. Bu kuşların içgüdüsü kuvvetlidir, bu sayede yaklaşan düşmanları hissettiklerinde yüksek sesle öterek uzaklaşır ve gergedanları yaklaşan düşmana karşı uyarırlar. Aldığı uyarı üzerine kaçmaya çalışan gergedan birden etrafının aslanlar ile çevrildiğini fark eder. Gergedan için çok geçtir, aslanların yemi olmaktan kendini kurtaramaz. Karnını doyuran aslanlar bölgeden uzaklaştıktan sonra kalan atıkların üzerine de akbabalar konar.

Bu parçaya göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) Gergedan ile kürdan kuşu arasındaki ortak yaşam çeşidini yazınız.

CEVAP: Mutualizm

b) Gergedan ile kene arasındaki ortak yaşam çeşidini yazınız.

CEVAP: Parazitizm

c) Akbaba ile aslan arasındaki ortak yaşam çeşidini yazınız.

CEVAP: Kommensalizm

d) Kürdan kuşu ile kene arasındaki ortak yaşam çeşidini yazınız.

CEVAP: Av-avcı

SORU 14. Atık yönetimi nedir? Hangi işlemler ile gerçekleştirilir.

CEVAP: Atık Yönetimi, evsel, tıbbi, tehlikeli ve tehlikesiz atıkların azaltılması, kaynağında ayrıştırılması, ara depolama ve gerektiğinde aktarma merkezleri kurulması gibi süreçleri kapsayan bir yönetim biçimidir.

- Geçici depolama, taşıma, ara depolama, geri dönüşüm ve geri kazanım gibi işlemlerle gerçekleştirilir.

SORU 15. Bertaraf işlemi; atıkların ayıklanarak tekrar kullanım, geri dönüşüm, geri kazanım gibi işlemleri kapsar.

Bu işlemlerden sonra hangi uygulamalar ile bertaraf işlemi gerçekleştirilir. Birer cümle ile açıklayınız.

CEVAP:

a) Kompostlaştırma, mikroorganizma adı verilen ve çoğunluğu gözle görülmeyen canlıların, ortamın oksijenini kullanarak çöp içerisindeki organik maddeleri biyokimyasal yollarla ayrıştırmasıdır.

b) Biyometanizasyon (Anaerobik Çürüme), organik artıkların oksijensiz ortamda parçalanarak biyogaza (metan ve karbondioksit) dönüştürülmesi işlemidir.

c)Yakma işlemi: Temel amacı katı atıkların hacmini azaltmak için yapılan bertaraf işlemidir.

d) Düzenli depolama; yakılması veya geri kazanımı mümkün olmayan yakma külleri, fiziksel ve kimyasal işlem kalıntıları, asbest içeren atıklar, tehlikeli madde içeren yıkıntı atıkları gibi katı formda olan atıklar çevreye zarar vermeden uygun bir şekilde depolanmasıdır.

SORU 16. Biyoçeşitlilik, biyolojik çeşitliliğin kısaltılmışı olup yaşayan canlıların çeşitliliği demektir. Biyoçeşitliliğin azalmasının temel nedenlerinden 4 tanesini yazınız.

CEVAP:

1. Habitat tahribatı

2. İstilacı türler

3. Aşırı kullanma

4. Kirlilik

SORU 17. Havanın serbest azotonun bağlanma şekillerinden ikisini yazınız.

CEVAP:

-Toprakta ya da baklagillerin köklerinde bulunan

nodüllerde yaşayan azot bağlayıcı bakterilerin faaliyeti.

- Yıldırım, şimşek gibi yüksek enerjili olayların etkisi.

 SORU 4. Bir göl ekosisteminde yaşayan ve aynı besin zincirinde bulunan beş ayrı türe ait canlıların dokularında biriken toksik madde miktarları aşağıda verilmiştir.

Buna göre bu beş canlı türünün oluşturduğu besin zincirini son tüketiciden üreticiye doğru sıralayınız.

................................................................

  CEVAP: .........V-III-IV-I-II..............

SORU 5. Aşağıda bir besin piramidi verilmiştir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.

CEVAP:

SORU 6. Aşağıdaki tabloda verilen özelliklerin üreticilerden tüketicilere doğru değişim durumunu “artar/ azalır” ifadelerini kullanarak değerlendiriniz.

CEVAP

SORU 10. Bir ekosistemde besin zinciri aşağıdaki şemada

gösterilmiştir.

Şemada oklar, besin kaynağı olan gruptan besin alan

gruba doğru çizilmiştir.

Buna göre, üretici, birincil tüketici, ikincil tüketici

ve ayrıştırıcı canlı gruplarını aşağıdaki tabloda eşleştiriniz.

CEVAP: Açıklama: K hepsinden besin aldığı için ayrıştırıcıdır. Sadece ayrıştırıcıdan besin alan L, üreticidir

SORU 11. Türler arasındaki simbiyotik ilişki bozulduğunda birey sayısında meydana gelen değişiklikler aşağıdaki A, B, C ve D grafiklerinde gösterilmiştir.

Buna göre ilgili grafiğin hangi ilişki çeşidine ait olduğunu verilen tabloya yazınız.

CEVAP:

SORU 12. Üretici (ototrof canlılar) hangi özelliklerinden dolayı fotoototrof ve kemoototrof canlılar olarak ikiye ayrılır?

CEVAP:

-Besin üretimi için kullandıkları enerji kaynağının çeşidine göre ikiye ayrılır. Güneş ışığını kullananlar fotootrof, bazı inorganik maddelerin oksidasyonu ile sağlanan kimyasal enerjiyi kullananlar Kemoototrof olarak adlandırılır.

SORU 18. Azot döngüsünün bazı basamakları aşağıda gösterilmiştir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) Gösterilen üç basamağın isimlerini yazınız.

CEVAP:I: Pütrifikasyon (Çürüme= kokuşma)

           II: Nitrifikasyon

          III: Denitrifikasyon

b) Hangi basamaklar sadece prokaryot hücre yapısındaki organizmalar tarafından gerçekleştirilir?

 CEVAP: II ve III

c) Hangi basamaklar hem prokaryot hem de ökaryot hücre yapısındaki organizmalar tarafından gerçekleştirilebilir?

CEVAP: Yalnız I

d) Hangileri toprağın azot bakımından zenginleşmesini sağlar?

CEVAP: I ve II

e) Hangileri toprağın azotunu azaltıcı etki gösterir?

CEVAP: Yalnız III

SORU 19. Aşağıda karbon döngüsünün bazı basamakları X, Y ve Z ile gösterilmiştir.

Buna göre, bu harflerle gösterilen olayların isimlerini yazınız.

CEVAP:

SORU 20. Aşağıdaki grafikte bir besin zincirindeki canlıların ayrı ayrı toplam biyokütleleri verilmiştir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) Besin zincirindeki canlıları üreticiden tüketiciye doğru sıralayınız.

CEVAP: C → A → D → B

b) B canlısının azalması C canlısını nasıl etkiler?

CEVAP: C↑- A↓ - D↑ -  B↓

C’nin artışı ile sonuçlanır.

SORU 21. “Göl gibi herhangi bir büyük su ekosisteminde, çeşitli nedenlerle besin maddelerinin büyük oranda artması sonucu, plankton ve alg varlığının aşırı şekilde çoğalmasıdır.”

şeklinde açıklanan olayın adını yazınız.

CEVAP: Ötrofikasyon