1. TEMA AÇIK UÇLU SORU ve CEVAPLARI

a) Deney 1’de galvanometrede okunan değerin yüksek olması neyi gösterir? Bir cümle ile açıklayınız.

.............................................................................................

b) Deney 2’de galvanometrede okunan değerin düşük olması neyi gösterir? Bir cümle ile açıklayınız.

............................................................................................

c) Elde edilen sonuçlardan yola çıkarak ışığın dalga boyu ile fotosentez arasındaki ilişkisini nasıl değerlendirirsiniz?

.............................................................................................

d) Deneyde kullanılan farklı dalga boylarındaki ışıklar yerine X ışını kullanılsaydı nasıl bir sonuçla karşılaşırdınız?

.....................................................................................

CEVAP:

a) ...Klorofilin gelen yeşil ışığın büyük kısmını yansıttığını veya geçirdiğini gösterir. Yeşil renkli ışık az soğurulmuştur. Çünkü galvanometrede okunan değer en büyüktür.

b) .... galvanometrede okunan değer mavi ışıkta düşüktür. Bu da mavi renkli ışığın enerjisinin klorofil çözeltisi tarafından tutulduğunu göstermektedir.

c) ...Farklı dalga boylarındaki ışıkların kullanılması fotosentez hızını değiştirir.

d) ....Fotosentez sadece görünür ışıkta gerçekleşir. X ışınları ise görünür ışık spektrumu dışında olduğundan fotosentez

gerçekleşmez.

SORU 4. Karbondioksit ve su moleküllerinin yapısındaki atomların fotosentez reaksiyonlarında izlediği yola göre aşağıdaaki tabloyu tamamlayınız.

CEVAP:

SORU 5.  

a) Fotosentez dışında ATP, hücrede hangi metabolik olaylarla üretilir? İsimlerini yazınız.

CEVAP: Hücresel solunum, fermantasyon (etil alkol fermantasyonu ve laktik asit fermantasyonu)

b)  ADP, ATP’ye nasıl dönüşür?

CEVAP: ADP’ye bir inorganik fosfatın eklenmesi ile ATP oluşur.

c) ADP ve ATP arasındaki farklar nelerdir?

CEVAP: ADP, iki adet , ATP üç adet fosfat grubu içerir.

Daha düşük enerji depolar. ATP’den bir inorganik fosfat bağının koparılması ile üretilir.

SORU 6.  Aşağıdaki görselde ATP molekülünün yapısı verilmiştir.

Buna göre numaralarla gösterilen kısımların isimlerini yazınız.

CEVAP:

SORU 7. Fotosentez reaksiyonlarının genel aşamalarını gösteren aşağıdaki şemada numaraların gösterdiği kavramların isimlerini yazınız.

CEVAP:

SORU 8.Fotosentezin ışığa bağlı ve ışıktan bağımsız evrelerinin prokaryot ve ökaryot hücrelerinde gerçekleştiği bölümleri aşağıdaki tabloda belirtiniz.

CEVAP:

SORU 9. Aşağıda iki deney düzeneği verilmiştir. I. Deney düzeneğinde fanus içerisine yanan bir mum ve fare yerleştiriliyor. Bir süre sonra mumun söndüğü farenin de öldüğü görülüyor.

SORU 12. Özdeş bitkilerle aşağıdaki kontrollü deney düzeneği hazırlanmış, bir süre bitkilerin gelişimleri takip edilmiştir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) Deneyin amacı nedir?

CEVAP: Işığın farklı dalga boylarının (renklerinin) gelişim üzerine etkisini araştırmak.

b) Kontrol grubu hangi düzenektir?

CEVAP: Z düzeneğidir.

c) Bağımsız değişken hangisidir?

CEVAP: Gelişme üzerine etili olup farklı tutulan ışığın farklı renkleri (dalga boyları) dır.

d) Bağımlı değişken nedir?

CEVAP: Bitkilerin gösterdiği gelişme düzeyleri

SORU 13. Aşağıda fotosentezde tepkimeye girenler ile tepkimeden çıkan ürünler verilmiştir.

Buna göre tepkimeye giren moleküllerin atomlarının çıkan ürünlere dağılımını örnekte olduğu gibi ok ile gösteriniz.

SORU 14. Aşağıda fotosentez sırasında gerçekleşen bazı olaylar verilmiştir.

I. ETS görev yapar.

II. Defosforilasyon gerçekleşir.

III. NADPH yükseltgenir.

IV. Suyun fotolizi gerçekleşir.

V. CO₂ özümlenir.

VI. O₂ açığa çıkar.

VII. Klorofil önce yükseltgenir. Sonra indirgenir.

VIII. CO₂ indirgenir.

Bu olayları ışığa bağımlı evrede gerçekleşenler ile Işığa bağımlı olmayan evrede gerçekleşenler şeklinde aşağıdaki tabloya yerleştiriniz.

CEVAP:

SORU 16. Aşağıda özdeş bitkiler kullanılarak hazırlanan bir deney düzeneği verilmiştir.

Bu deney düzeneğinin amacı nedir? Niçin?

CEVAP: Sıcaklığın fotosentez hızı üzerine etkisi araştırılmak için hazırlanmıştır.

-Çünkü kontrollü deneylerde etkisi araştırılan farklı tutulurken diğer faktörler eşit alınır. Burada fotosentez hızını etkileyen ışığın dalga boyu, verilen su miktarı, toprağın bileşimi eşit tutulurken sıcaklık farklı tutulmuştur.

SORU 17. Aşağıda oksijenli solunum ve fotosentezin bazı özellikleri verilmiştir. Bu özelliklerden fotosentez ve oksijenli solunuma ait olanların karşısına verilen örnekte olduğu gibi  "✓" işareti koyunuz. Değilse boş bırakınız.

CEVAP:

SORU 18. Fotosentez hızı ile görünür ışık spektrumu arasındaki ilişki, 1883 yılında Theodore Engelmann tarafından

yapılan bir deneyle gösterilmiştir. Bu deneyde ipliksi bir alg ve aerobik bakteriler kullanılmıştır. Prizmadan geçirilerek renklerine ayrılan beyaz ışık, ipliksi alg üzerine düşürülmüştür. Deney sonucunda aerobik bakterilerin her bölgede aynı sayıda olmadığı sonucuna varılmıştır.

SORU 21. Aşağıda sindirim sisteminin besinleri işleme aşamaları verilmiştir.

A) Sindirim ürünlerinin emilmesi

B) Besinlerin vücuda alınması

C) Sindirim atıklarının vücut dışına atılması

D) Besinlerin sindirilmesi

Bu aşamaları gerçekleşme sırasına göre sıralayınız.

...................................

CEVAP: B-D-A-C

SORU 22. İnsanda besinlerin sindirimine katkı sağlayan bazı yapılar aşağıda verilmiştir.

Bunları sindirim kanalını oluşturan yapılar ve sindirime yardımcı organlar olarak aşağıdaki tabloda gruplandırınız.

CEVAP:

SORU 23. Aşağıda bazı moleküller verilmiştir.

Bu moleküllerin insan sindirim sisteminde sindirime uğrayanlar/sindirime uğramayanlar şeklinde gruplamasını aşağıya yazınız.

CEVAP:

SORU 24. Midenin kendi kendisini sindirmesini önleyen 4 özelliği yazınız.

1. ..................................................................

2. ..................................................................

3. ..................................................................

4. ..................................................................

CEVAP:

1. Mukoza tabakasında üretilen yoğun mukus salgısı.

2. Mukoza hücrelerinin yüksek rejenerasyon kapasitesi.

3. Bazı enzimlerin inaktif (pasif) olarak salgılanması.

4. Bazı hormonların düzenleyici etkisi.

SORU 28. Aşağıdaki tabloda verilen besinlerin sindirimlerinin gerçekleştiği organların isimlerini ve bunların yapı birimlerini yazarak tabloyu tamamlayınız.

CEVAP:

SORU 29. Aşağıdaki görselde noktalı olarak gösterilen kuşun sindirim kanaldaki organların isimlerini üzerinde belirtiniz.

CEVAP:

SORU 30. Aşağıda geviş getiren memeli bir hayvanın midesinin bölümleri X, Y, Z, T harfleri ile gösterilmiştir.

Buna göre bu kısımların isimlerini aşağıdaki tabloya yazınız.

CEVAP:

SORU 31. Emilimi artırmak için ince bağırsağın yüzey alanını artıran 3 temel adaptasyonu yazınız.

 CEVAP: -Bağırsak iç yüzeyinin bağırsak boşluğuna doğru oluşturduğu kıvrımlar -İnce bağırsağın iç yüzeyinde parmak şeklinde ve çıkınlar halinde bulunan villuslar

-Villusları oluşturan her bir hücrenin sahip olduğu fırçamsı şeklindeki sitoplazmik uzantılar olan mikrovilluslar

SORU 36. Fermantasyon çeşitlerinde substrat olarak glikoz kullanılmasına rağmen oluşan ürünlerin birbirinden farklı olmasının nedeni nedir?

CEVAP:

-Son ürünler safhasında kullanılan enzimlerin canlının türüne göre değişmesidir.

SORU 37. Fermantasyon reaksiyonlarında piruvattan sonra enerji üretimi olmamasına rağmen bu tepkimelerin gerçekleşmesinin nedeni nedir?

CEVAP:

-NADDH molekülünün yükseltgenerek glikolizin sürekliliğini sağlamak ve piruvat birikimini engellemek içindir.

SORU 38. Aşağıdaki tabloda ATP ile ilgili sorular verilmiştir. Soruların cevaplarını karşısındaki kutucuklara yazınız.

CEVAP:

SORU 39.

-Aşağıdaki soruları bu açıklama göre cevaplandırınız.

a) Ekmek hamurunu mayalarken un yerine nişasta kullanılabilir mi? Bir cümle ile açıklayınız.

CEVAP: Kullanılabilir. Çünkü nişasta da glikoz içeren bir polisakkarittir.

b) Fırıncı, hamur bezelerini göz kararıyla almak yerine daha adil olması amacıyla terazide tek tek tartarak pişirmiştir. Fırından çıkardığında ekmeklerin hepsinin aynı büyüklükte olmadığını görmüştür. Bu durumun sebebini açıklayınız.

CEVAP: Mayalanma sırasında farklı hamurlarda farklı miktarda karbondioksit çıkışı olur. Bundan dolayı kabarma miktarına bağlı olarak ekmek büyüklükleri farklı olabilir.

SORU 42. Metabolik hızları eşit olan üç örümcek aşağıdaki özelliklere sahip cam fanuslara konuluyor.

Buna göre, bu örümceklerin yaşam sürelerinin çoktan aza doğru sıralanışını yazınız.

CEVAP: II˃I˃III

SORU 43. Aşağıda fotosentez ile ilgili bazı kavramlar verilmiştir.

Bu kavramlardan uygun olanlarını aşağıda boş bırakılan kısımlara yerleştiriniz.

CEVAP:

SORU 44. Aşağıda fermentasyonun bazı özellikleri verilmiştir.

A. İnsan vücudunda gerçekleşebilir.

B. CO₂ çıkışı gözlenir.

C. Sitoplazmada başlar ve biter.

D. Ortam pH'sını düşürür.

E. NADH+H⁺ piruvat tarafından yükseltgenir.

Bu özelliklerin etil alkol ve laktik asit fermentasyonunda görülme durumunu aşağıdaki venn diyagramında gösteriniz.

SORU 48. Aşağıda oksijenli solunum sırasında gerçekleşen bazı olaylar verilmiştir.

I. ATP sentaz enziminin aktive olması

II. Piruvat oluşumu

III. FAD’ın indirgenmesi

IV. Asetil COA oluşumu

V. Defosforilasyon

Buna göre bu olayların gerçekleşme sırasını yazınız.

...........................................................

CEVAP: V-II-IV-III-I

SORU 49.  Aşağıda ışığın farklı dalga boylarında (renklerinde) gerçekleşen fotosentez hızı gösterilmiştir.

Buna göre; ışığın hangi rengi fotosentezin yürütülmesinde en az etkilidir? Gerekçesini kısaca açıklayınız.

-En az etkili ışık rengi: ...............................

-Gerekçesi: .........................................................................

..........................................................................................

CEVAP: En az etkili ışık rengi: Yeşildir.

Gerekçesi: Yeşil ışık fotosentetik pigmentler tarafından büyük ölçüde geri yansıtılır yani soğrulmaz.

SORU 50.  Fotosentez ile ilgili yapılan iki deney ve elde edilen bulgular aşağıda verilmiştir.

Bu bulgulara göre deneyin sonucunu kısaca açıklayınız. (Bir cümle yeterlidir)

SONUÇ: ........................................... ................................

........................... ..........................................................

CEVAP: SONUÇ: Deneyde işaretli oksijenlerin atmosfere verilen oksijende oksijenin kaynağının su olduğunu göstermektedir.

SORU 51. Oksijenli solunum reaksiyonlarında enerji elde etmek için glikoz ve amino asit kullanıldığında oluşan son ürünler bakımından karşılaştırınız.

CEVAP:

-Glikoz kullanılırsa oluşan son ürünler: CO₂ ve H₂O

-Amino asit kullanılırsa oluşan son ürünler: CO₂ , H₂O ve NH₃

SORU 54. Aşağıda besinlerin oksijenli solunum tepkimelerine katılım basamakları gösterilmiştir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) Karbohidratlardan enerji eldesi sürecinde hangi temel aşamalar yer alır? Birer cümle ile kısaca açıklayınız.

CEVAP:

1. Glikoliz: Glikoz, enerji taşıyan moleküllere (ATP) dönüşür ve

piruvata parçalanır.

2. Piruvatın Asetil-CoA’ya Dönüşümü: Piruvat, mitokondride

Asetil-CoA’ya dönüştürülür.

3. Krebs Döngüsü: Asetil-CoA, karbondioksit üreterek enerji

taşıyan moleküller oluşturur.

4. ETS: Elektron taşınım zincirinde enerji açığa çıkar ve ATP

sentezlenir.

b) Yağlardan enerji eldesi sürecinde hangi aşamalar yer alır? Bu süreci karbohidratlardan enerji eldesi süreci ile karşılaştırınız ve benzerlikleri açıklayınız.

CEVAP: Yağlar (trigliseritler), yağ asitleri ve gliserole parçalanır.

Gliserol, glikolize girerek piruvata dönüştürülür.

-Piruvat, Asetil-CoA’ya dönüşerek Krebs döngüsüne katılır. Daha sonra ATP üretilir.

-Yağ asitleri ise küçük moleküllere ayrılarak Asetil-CoA’ya dönüştükten sonra Krebs döngüsüne girer. Daha sonra ETS aşamasında ATP üretilir.

-Benzerlikler: Her iki süreçte de Asetil-CoA, Krebs döngüsüne

girer. Son aşamada ATP üretilir.

-Farklılıklar: Yağların parçalanması daha uzun sürer ama daha

fazla enerji sağlar.

c) Proteinlerden enerji elde edilmesi süreci ile karbohidratlardan enerji eldesi süreci arasındaki farklılıkları açıklayınız.

CEVAP: Amino asitler enerji üretimi için piruvat, Asetil-CoA ve Krebs basamaklarına katılarak metabolizmaya dâhil olur.

Karbohidratlardan enerji elde edilmesi daha hızlıdır ve vücut

öncelikle karbohidratları enerji kaynağı olarak kullanır. Proteinler ise genelde enerji için yedek kaynak olarak kullanılır.

SORU 55. Etil alkol fermantasyonunu kısaca açıklayarak günlük hayatta bu fermantasyonun kullanım alanlarına örnek

veriniz.

CEVAP: Glikoliz sonucu oluşan piruvatın enzimler varlığında etil alkole dönüşmesidir. Bu süreçte CO₂ açığa çıkar. Mayalar, birçok bakteri ve bazı bitkilerin tohumları etil alkol fermantasyonu gerçekleştirir. Ekmek yapımında etil alkol fermantasyonu kullanılır.

SORU 57. Aşağıdaki metni dikkatlice okuyunuz.

Günümüzde enerji ihtiyacı çoğunlukla fosil yakıtlardan karşılanmaktadır. Fosil yakıtlar sınırlıdır ve çevreye zarar

verir, bu nedenle yenilenebilir enerji kaynaklarına ihtiyaç vardır. Biyokütle, bitki ve hayvanlardan elde edilen

organik maddelerdir ve yenilenebilir enerji kaynağı olarak kullanılır. Ancak biyokütle kaynaklarının üretimi için

geniş toprak alanlarına ve suya ihtiyaç vardır. Ayrıca bu üretim çevre sorunlarına yol açabilir.

Mikroalgler, geleneksel biyokütle kaynaklarından daha hızlı ve verimli bir şekilde güneş enerjisini kimyasal

enerjiye dönüştürür. Mikroalglerden yüksek verimle biyokütle elde edilebilir. 1 gram biyokütle üretimi için 2

gram karbondioksit kullanılır. Mikroalglerin yapısındaki karbohidrat, yağ gibi bileşenler doğrudan enerji kaynağı

olarak kullanılabilir. Ayrıca bu maddeler enerji üretimi için çeşitli kimyasal süreçlerle dönüştürülebilir.

Aşağıda verilen soruları metne göre cevaplayınız.

a) Mikroalglerin enerji kaynağı olarak kullanılmasının fosil yakıtlardan enerji üretimine göre ne gibi çevresel

avantajları olabilir?

CEVAP: Mikroalgler, CO2’yi emerek biyokütle üretir; bu da sera gazı salınımını azaltır. Ayrıca fosil yakıtlar gibi çevreye zarar veren yan ürünler oluşturmaz.

b) Mikroalglerin biyokütle kaynağı olarak diğer bitkilerden daha verimli olmasının sebepleri nelerdir?

CEVAP:  Mikroalgler, daha az alan ve su gerektirir; daha hızlı büyür ve mikroalglerin güneş enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürme oranı yüksektir.

c) Mikroalglerin geniş ölçekli enerji üretiminde kullanılması fosil yakıtların kullanımını nasıl azaltabilir?

CEVAP: Mikroalglerden elde edilen biyokütle, enerji üretiminde kullanılabilir. Bu, fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltarak daha temiz bir enerji kaynağı sağlar.

d) Mikroalgler, çevresel sürdürülebilirlik açısından geleceğin enerji kaynaklarından biri olarak değerlendirilebilir

mi? Neden?

CEVAP: Evet çünkü mikroalgler; yenilenebilir, CO2’yi azaltıcı bir etki gösterir ve çevre dostu enerji üretiminde kullanılabilir.

SORU 58. Ökaryot bir hücrede gerçekleşen oksijenli solunumu modellemek isteyen Ahsen, aşağıdaki görselde verildiği gibi bir model tasarlamış ve tasarladığı modeli bilimsel modelle karşılaştırmıştır. Yaptığı karşılaştırma sonucunda modelinde hatalı ve eksik kısımlar olduğunu fark etmiştir.

Buna göre, Ahsen’nin modellemesinde yaptığı hataları tespit ederek doğrusunu belirtiniz.

CEVAP:

1. Glikoliz evresi mitokondride değil hücrenin sitoplazmasında gerçekleşir.

2. Glikoliz evresinde CO₂ oluşmaz.

3. Krebs döngüsünde NADH yükseltgenmez indirgenir.

4. ETS evresi matrikste değil, krista üzerinde gerçekleşir.

II. Deney düzeneğinde ise bunlara ilaveten bir bitki yerleştiriliyor. Bu düzenekte bir süre sonra mumun yanmaya devam ettiği farenin de yaşadığı görülüyor.

Buna göre bu iki sonucun oluşma sebebini kısaca açıklayınız. (Farenin açlıktan ölme ihtimali dikkate alınmayacaktır)

CEVAP:

I. düzenekte mum yandıkça fare havayı soludukça fanustaki oksijen tüketilir. Ortama CO₂ verilir. Bir süre sonra oksijen yetersizliğinden mum söner fare de ölür.

II. Düzenekte ise mumun ve farenin ortama verdiği CO₂’yi kullanarak fotosentez ile ortama oksijen veren bitki var. Bu oksijeni kullanarak mum yanmaya fare yaşamaya devam eder.

SORU 10. Aşağıda fotosentez ile ilgili yapılan bir çalışmaya ait deney düzenekleri verilmiştir.

Buna göre;

a) Deney düzeneğinin amacı nedir?

CEVAP:

 Işığın farklı dalga boylarındaki fotosentez miktarını (hızını) belirlemektir.

b) Işık dışında fotosentezi etkileyen faktörler optimum olduğuna göre birim zamanda bitkilerdeki kütle artış miktarını azdan çoğa doğru sıralayınız.

CEVAP: N ˂ Z ˂ L

SORU 11. Bir su bitkisi kullanılarak hazırlanan deney düzeneğinde bir süre sonra suda gaz kabarcıklarının oluştuğu gözleniyor.

-Buna göre, oluşan kabarcık sayısını artırmak için ( içine pipetle üflemek dışında) yapılabilecek 3 değişikliği yazınız

CEVAP:

1. Işık rengini mor-mavi-kırmızı olarak değiştirmek

2.Suya soda, gazoz veya sodyum bikarbonat ilave etmek

3. Suyun sıcaklığını optimuma getirmek

4. Işık şiddetini arttırmak (Işık kaynağını yaklaştırmak)

SORU 15. Aşağıda üç deney düzeneği verilmiştir.

I. Düzenek: Su dolu cam bir kap içerisine Elodea bitkisi yerleştirilerek üzeri cam bir huni ile kapatılmıştır. Bu ortama bulunduğu yerde CO₂ oluşturan sodyum bikarbonat (NaHCO₃) eklenerek karanlık ortamda 10 dk beklenmiştir.

II. Düzenek: Birinci ortamdaki düzenek bu sefer ışıklı bir ortama yerleştirilmiştir ve 10 dk beklenmiştir.

Sonuç:

-Işıksız ortamda test tüpünün içinde hava kabarcığı çıkışı olmadığı gözlemlenmiştir.

- Işıklı ortamdaki Elodea bitkisi yeterli miktarda ışık aldıktan bir süre sonra deney tüpünden hava kabarcıkları çıktığı ve tüpün üst kısmında gaz toplandığı gözlemlenmiştir.

III. Düzenek: II. Deney düzeneğindeki ışık kaynağı farklı uzaklıklara yerleştirilerek çıkan kabarcık sayıları tespit edilmiştir.

-Sonuç: Işık kaynağının bitkiye olan uzaklığı değiştiğinde bitkiden çıkan kabarcık sayısı da değişmiştir. Işık kaynağı 10 cm uzaklıkta iken 120, 30 cm uzaklıkta iken 13 kabarcık gibi.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) Işıklı ortamdaki kapta kabarcık oluşumunun sebebi nedir?

CEVAP:  Fotosentez ile üretilen gazıdır.

b) Işıklı ortamdaki test tüpünde biriken gazın adı nedir?

CEVAP: Oksijen gazıdır. Çünkü fotosentezde ortama oksijen gazı verilir.

c) Yanan bir kibrit biriken gaza yaklaştırdıklarında nasıl bir durum görülmesi beklenir?

CEVAP: Kibrit alevinde parlama olduğunu görülür. Çünkü oluşan oksijen gazı yanma şiddetini artırarak alevin parlamasına neden olur.  

d) Elodea bitkisinin ışık kaynağına olan uzaklığı ile bitkinin çıkardığı kabarcık sayısı arasında nasıl bir ilişki vardır?

CEVAP: Işık şiddetinin belli bir dereceye kadar artışı fotosentez hızını artırır. Işık kaynağı bitkiye yaklaştırılırsa şiddeti artacağı için oluşan kabarcık sayısı da artacaktır. Işık kaynağı uzaklaştırılırsa gelen ışık yetersiz kalacağı için oluşan kabarcık sayısı azalacaktır. Dolayısı ile bitkinin ışık kaynağına olan uzaklığı ile oluşan kabarcık sayısı arasında ters bir orantı vardır.

e) Kabarcık çıktığı sırada bitkide hangi ürünler üretiliyor olabilir?

CEVAP: Kabarcık çıktığı süre içerisinde fotosentez gerçekleşiyor demektir. Fotosentezde organik besin maddeleri üretilir. Yan ürün olarak oksijen oluşur.

Buna göre, aşağıdaki iki soruyu cevaplandırınız.

a) Aerobik bakteri sayısının her bölgede aynı olmamasının nedeni nedir?

CEVAP: Fotosentez hızı ışığın dalga boyuna göre değişir. Fotosentez hızının en yüksek olduğu bölgede oksijenli solunum yapan bakteri sayısı fazladır.

b) Engelmann bu deneyle neyi amaçlamıştır?

CEVAP: Fotosentezin en hızlı ışığın hangi dalga boyunda gerçekleştiğini ve klorofilin en çok hangi dalga boyundaki

ışığı emdiğini bulmayı amaçlamıştır.

c) Ortama sadece oksijensiz solunum yapabilen bakteriler konulsaydı bu bakteriler nerelerde kümelenirdi? Neden?

CEVAP: Fotosentezin az olduğu yeşil dalga boyunda kümelenirdi. Çünkü bu bölgede oksijen en azdır. Oksijen sadece oksijensiz solunum yapan bakteriler için öldürücü etki

yaptığından bakteriler bu bölgede kümelenirdi

SORU 19. Aşağıdaki tabloda bitkilerde fotosentez sırasında gerçekleşen ışığa bağımlı ve ışıktan bağımsız reaksiyonlara ait özellikler verilmiştir. Bu özelliklerin önündeki rakamı verilen Venn diyagramına doğru bir şekilde yerleştiriniz.

1. ATP sentezi

2. Işık varlığında gerçekleşmesi

3. PGAL molekülünün sentezi

4. ETS’nin görev alması

5. Fotoliz olayı

6. Klorofil pigmentin kullanılması

7. NADPH molekülünün sentezi

8. CO₂in indirgenmesi

 SORU 20. Aşağıdaki tabloda fotosentez ve kemosentez olaylarının bazı özellikleri verilmiştir. Tabloda boş bırakılan özellikleri verilenlere göre yazarak tamamlayınız.

CEVAP:

SORU 25. Aşağıda verilen hidroliz tepkimelerinin gerçekleştiği sindirim kanallarının adını karşılarına yazınız.

CEVAP:

SORU 26. Aşağıda temel besin maddeleri A, B, C ve D harfleri ile gösterilerek sindirimlerinden sorumlu enzimlerin bulunduğu vücut sıvılarındaki sindirilme durumu “+” sindirilmeme durumu “-“ ile gösterilmiştir.

Buna göre harflerle gösterilen besinleri karbonhidrat, yağ, protein ve vitamin olma durumlarını aşağıdaki tabloda belirtiniz.

CEVAP:

SORU 27. Başlangıç miktarları gösterilen besinlerin sindirim kanalından geçerken miktarlarındaki değişimi grafik üzerinde çizerek gösteriniz. (Emilim dikkate alınmayacaktır)

SORU 32. Safra öz suyu ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) Üreten organın ismini yazınız.

CEVAP: Karaciğer

b) Depo edildiği organın ismini yazınız.

CEVAP: Safra kesesi

c) Sindirim üzerine doğrudan etkisini yazınız.

CEVAP: İnce bağırsakta nötral yağların mekanik sindirimini yapar.

d) İçeriğinde bulunan maddeleri yazınız.

CEVAP: Safra tuzları, safra pigmenti (biluribin), fosfolipit, kolesterol, yağ asitleri ve su

SORU 33. Kuşların sindirim kanalını oluşturan yapılar (sıralama olmadan), “taşlık, ince bağırsak, yemek borusu, kalın bağırsak, kursak, ağız, kloak, mide, kursak” şeklindedir.

Buna göre bu organları ağızdan başlayarak sırası ile yazınız.

CEVAP:

Ağız → yutak → yemek borusu → kursak → mide

→taşlık → ince bağırsak → kalın bağırsak → kloak

SORU 34. Aşağıda nötral yağların sindirim aşamaları gösterilmiştir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) X ve Y sindirimi şeklinde ayrılırken hangi kriter göz önünde bulundurulmuştur?

CEVAP:

Sindirimin gerçekleşme şekli göz önünde bulundurulmuştur.

b) Buna göre X sindiriminin adını yazarak bir cümle ile açıklayınız?

CEVAP:

X, mekanik sindirimdir. Mekanik sindirim, besinlerin enzim kullanılmadan sadece fiziksel olarak küçük parçalara ayrılması olayıdır.

c) Y sindirim çeşidinin adını yazarak bir cümle ile açıklayınız.

CEVAP:

Y, kimyasal sindirimdir. Kimyasal sindirim: Dışarıdan alınan besin maddelerinin su ve enzimler yardımıyla yapı taşlarına kadar parçalanmasıdır.

d) X sindirim çeşidinin Y sindirimi için önemini açıklayınız.

CEVAP:

X sindirimi (mekanik sindirim) besinlerin yüzeyini arttırarak enzimlerin etkinliğini artırır. Böylece Y sindirimini (kimyasal sindirimi) kolaylaştırır.

SORU 35. Karnivor ve Herbivor hayvanların bağırsak uzunluklarının farklı olmasının nedenini bir cümle ile açıklayınız?

CEVAP: Selülozun sindirimi zor olduğu için herbivorların bağırsak uzunluğu karnivorlardan daha uzundur.

c) Ekmek hamuru mayalanırken hamurun hacminin artmasının nedeni nedir? Yazınız

CEVAP: Etil alkol fermantasyonu gerçekleştiğinden hamur içindeki maya hücreleri glikozu etil alkole parçalarken CO₂ gazı çıkar. Buda hamur içinde göz göz kabarcıklar oluşturur ve hamurun hacimce artmasını sağlar.

d) Fırıncılar, yaz aylarında mayalanan hamurun içine özellikle buz katarlar. Bu durumun sebebi nedir? Yazınız

CEVAP: Sıcaklık fermantasyon olayını hızlandırır. Buz katılması ile bu olay yavaşlatılmaya çalışılır. Aksi taktirde

hamur fazla mayalanarak özelliğini kaybeder.

SORU 40. Heterotrof beslenen ve etil alkol fermentasyonu yaptığı bilinen bakteriler uygun bir besi ortamına konularak aşağıdaki düzenek hazırlanmıştır.

Yeterli süre beklendikten sonra zamanla düzenekte gerçekleşebilecek değişimlerle ilgili aşağıda verilen grafikleri tamamlayınız.

SORU 41.

Aşağıda verilen ürünlerin elde edilmesinde hangi fermentasyon çeşidinden faydalanıldığını ve hangilerinin fermentasyon ürünü olmadığını ilgili kutucuğa “✓” işaretini koyarak belirtiniz.

CEVAP:

SORU 45. Oksijenli solunum ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.

a) ATP üretilen evrelerin adlarını yazınız.

................................................................

b) FADH₂’nin yükseltgendiği evreyi yazınız

........................

c) CO₂’nin açığa çıktığı evreleri yazınız.

............................................................

d) Mitokondri matriksinde gerçekleşen evreleri yazınız.

...............................................................

e) NAD⁺’ın indirgendiği evreleri yazınız.

CEVAP:

a) Glikoliz-Krebs-ETS

b) Krebs

c) Piruvatın oksidasyonu ve Krebs

d) Piruvatın oksidasyonu ve Krebs

e) Glikoliz, Piruvatın oksidasyonu ve Krebs

SORU 46. Aşağıda Z, N, L ve Y ile karbonhidratların, yağların ve proteinlerin yapı birimlerinin oksijenli solunuma katılma basamakları gösterilmiştir.

Buna göre, aşağıdaki tabloda bu yapı birimlerinin isimlerini belirtiniz.

CEVAP:

SORU 47. Aşağıda verilen tabloda “var”, “yok” ifadelerini kullanarak verilen özellikler bakımından oksijenli solunumun evrelerini karşılaştırınız.

CEVAP:

SORU 52. Işıklı ortamda özdeş su bitkilerine, ağzı kapalı ve sadece gaz giriş çıkışına izin verecek şekilde boru yerleştirilerek hazırlanan deney düzenekleri görselde verilmiştir. A düzeneğindeki bitkiye ağır karbon atomu içeren CO₂ gazı veriliyor. B düzeneğindeki bitkiye ağır oksijen atomu içeren CO₂ gazı veriliyor. C düzeneğindeki bitkiye oksijen atomu ağır su veriliyor.

Buna göre, deney düzeneklerini inceleyerek aşağıda verilen soruları cevaplayınız.

a) Fotosentezde üretilen glikozun karbon kaynağının karbondioksit olduğunu ispatlamak isteyen öğrenci

hangi deney düzeneğini kullanmalıdır? Gerekçenizi belirtiniz.

CEVAP: A düzeneğini kullanır. Çünkü karbondioksitteki ağır karbona, fotosentez ürünü olan glikozda rastlanır.

b) B düzeneğinde fotosentez sonucu üretilen glikozda işaretli oksijene rastlanır mı? Gerekçenizi belirtiniz.

CEVAP: Rastlanır. Çünkü karbondioksitteki işaretli oksijene hem üretilen glikozda hem de fotosentezde ürün olarak çıkan su moleküllerinde rastlanır.

c) C düzeneğindeki kapta bulunan su molekülündeki işaretli oksijene, bitkinin fotosentezde ürettiği hangi molekülde rastlanması beklenir? Gerekçenizi belirtiniz.

CEVAP: Fotosentezde atmosfere verilen oksijenin kaynağı sudur. Dolayısı ile atmosfere verilen oksijenin işaretli olması beklenir.

d) Fotosentezde atmosfere verilen oksijenin kaynağının su olduğunu ispatlamak isteyen öğrenci hangi deney düzeneğini kullanmalıdır? Niçin?

CEVAP: C düzeneğini kullanmalıdır. Fotosentezde atmosfere verilen oksijenin kaynağı sudur. Dolayısı ile suyu işaretlenmiş olarak verilen C düzeneği kullanırsa atmosfere verilen oksijenin de işaretli olacağı için durum ispatlanmış olur.

SORU 53. Fotosentez hızı = Solunum hızı olursa: O₂ li solunumda üretilen CO₂ ve fotosentezde üretilen O₂ atmosfere verilmeyecek, atmosferden de O₂ ve CO₂ alınmayacaktır. Bitkide üretilen besin aynı ölçüde tüketileceği için ağırlığın değişmesi beklenmez.

Buna göre, aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) Fotosentez hızı > Solunum hızı olması durumunda O₂, CO₂ ve besin miktarı açısından sonuçlarını değerlendiriniz.

CEVAP: -O₂ li solunumda üretilen CO₂ fotosentezde kullanılır fakat CO₂ yeterli gelmediği için atmosferden CO₂ alınır.

- Fotosentez ürünü O₂’nin bir kısmı O₂’li solunumda tüketilir,

büyük bir kısmı atmosfere verilir.

- Fotosentezde üretilen besinin bir kısmı solunumda tüketilir,

geriye kalan besin yapıya katılır ve depo edilir. Bundan dolayı

bitkide ağırlık artışı olur.

b) Fotosentez hızı < Solunum hızı olması durumunda O₂, CO₂ ve besin miktarı açısından sonuçlarını değerlendiriniz.

CEVAP: -O₂'li solunumda üretilen CO₂ atmosfere verilir ve fotosentez için fazladır.

- Fotosentez hızı az olduğu için O₂ yeterli gelmez, atmosferden O₂ alınır.

- Üretilen besin solunumda kullanılana göre az olduğu için ağırlık azalmaya başlar.

SORU 56. Etil alkol fermantasyonu ile ilgili hazırlanan 3 farklı deney düzeneğinde ortam sıcaklıkları ve pH değeri eşit

tutularak her bir maya çözeltisine farklı miktarlarda glikoz eklenmiştir.

Deney sonunda 30 dakikalık sürede CO₂

üretimindeki değişimi gösteren grafik aşağıda verilmiştir.

Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

a) 3. deney düzeneğinde 2. deney düzeneğine göre daha fazla CO₂ üretiminin sebebi nedir?

CEVAP: 3. deney düzeneğinde diğer ortamlara göre daha fazla glikoz bulunduğundan zamana bağlı olarak daha fazla etil alkol fermantasyonu gerçekleşmiş ve daha fazla gaz çıkışı olmuştur.

b) Sıcaklık daha düşük veya daha yüksek tutulsaydı CO2 üretimi bu durumlardan nasıl etkilenirdi?

CEVAP: Etil alkol fermantasyonu tepkimeleri enzimler varlığında gerçekleşir. Sıcaklığın daha düşük olması enzimlerin aktivitesini düşürebileceğinden CO₂ üretimi de azalabilirdi. Sıcaklık, enzimin çalışabileceği optimum değerlerin üstünde tutulursa enzim aktivasyonu bozulacağından reaksiyon durabilirdi

c) Etil alkol fermantasyonunu kısaca açıklayarak günlük hayatta bu fermantasyonun kullanım alanlarına örnek

veriniz.

CEVAP: Glikoliz sonucu oluşan piruvatın enzimler varlığında etil alkole dönüşmesidir. Bu süreçte CO2 açığa çıkar. Mayalar, birçok bakteri ve bazı bitkilerin tohumları etil alkol fermantasyonu gerçekleştirir. Ekmek yapımında etil alkol fermantasyonu kullanılır.

d) Verilen deneyde kontrol değişkenleri, bağımlı değişken, bağımsız değişken nelerdir? Yazınız.

CEVAP:

-Kontrol değişkenleri: Sıcaklık, pH, zaman, maya miktarı

-Bağımlı değişken: CO₂

-Bağımsız değişken: Glikoz miktarı

SORU 59. Karbohidrat, protein ve yağ içeren besinler oksijenli solunumda enerji verici olarak kullanılır. Bunun için öncelikle bu besinler sindirime uğrayarak yapı taşlarına ayrılır. Bu moleküller, oksijenli solunumun farklı basamaklarından reaksiyonlara katılarak enerji elde etmede kullanılır. Aşağıdaki görselde besinlerin hücre solunumunda

kullanılma yolları verilmiştir.

Buna göre aşağıda verilen soruları cevaplayınız.

a) Besinlerin hücresel solunumda farklı basamaklardan reaksiyona girmesinin sebebi nedir?

CEVAP: Karbon sayılarının farklı olmalarıdır.

b) Farklı besin gruplarından enerji elde edilmesi süreçlerinde gözlenebilen farklılıklar nelerdir?

CEVAP: Amino asitlerin hücresel solunumda kullanılması ile amonyak açığa çıkar. Yağ asitleri, Asetil-CoA basamağından reaksiyona katılırken amino asitler, karbon sayısına göre birden farklı kısımdan hücresel solunuma katılır.

c) Hangi besinler solunumda benzer metabolik yollarda kullanılır?

CEVAP: Glikoz, amino asit, yağ asidi veya gliserol gibi sindirim ürünleri farklı basamaklardan reaksiyonlara katılır ancak tümü krebs döngüsüne katılarak ATP elde edilmesini sağlar.

SORU 60. Oksijenli solunumda fermantasyona göre enerji veriminin daha fazla olmasının temel sebebi nedir?

CEVAP: Glikozun en küçük inorganikleri olan CO₂ ve H₂O’ya kadar parçalanmasıdır.

SORU 61. Glikolizin tüm canlılarda aynı şekilde gerçekleşmesinin sebebi nedir?

CEVAP: Glikoliz tüm canlılarda aynı çeşit enzimlerle yürütüldüğü için aynı şekilde gerçekleşir.