Midenin Özellikleri ve Temel Görevleri
4. MİDE
-Sindirim sisteminin en geniş kısmıdır.
Diyaframın altında, karın boşluğunun üst sol bölgesinde bulunur.
-Yemek borusu ile bağlandığı yere mide
ağzı (kardia), ince bağırsağa bağlandığı yere mide kapısı
(pilor) bölgesi, midenin en geniş kısmına da fundus denir.
|
-Mide duvarı üç
tabakadan oluşur:
-İç kısmında mukus ve
sindirim enzimlerini salgılayan hücrelerin oluşturduğu mukoza tabakası
bulunur.
-Ortasında da enine,
boyuna ve çapraz yerleşmiş düz kaslar vardır.
-Midenin en dış kısmında
bağ dokusu vardır. Bağ dokunun üzerini ise periton adı verilen karın
zarı örter.
|
|
|
Peritonun salgıladığı sıvı, mide ve bağırsakların,
dıştan kaygan olmasını sağlar ve sürtünmeden dolayı organların birbirlerine
zarar vermesini önler.
|
-Midenin temel görevleri:
1. Alınan besinleri geçici olarak
depolar.
2. Kasılıp gevşeme hareketleri ile besinlerin mekanik sindirimlerini
gerçekleştirir.
3. Proteinlerin kimyasal
sindirimini başlatır.
4. İçinde besin varsa, mide kasları dalgalanma hareketi
ile besinleri yarı sıvı bulamaç halindeki kimusa dönüştürür.
5. Asidik ortamı sayesinde bazı mikroorganizmaları yok
eder. (Doğal bağışıklık sağlar.)
6. B12 vitaminin emilimi için gerekli olan kimyasalı üretir.
-Midenin çalışmasını vagus siniri ve gastrin hormonu
düzenler.
-Mide iç duvarını astarlayan hücreler mide
özsuyu denilen sindirim sıvısını üretir.
- Mide özsuyunun bileşiminde; Mukus,
HCl (hidroklorik asit), pepsinojen enzimi, çok az lipaz enzimi bulunur.
|
Mideden hidroklorik asit (HCI) salgılanmaz. Bazı
bez hücreleri (parietal hücreler), hidrojen (H+) ve klor (Cl-)
iyonlarını mide boşluğuna ayrı ayrı salgılar. Bu iyonların mide boşluğunda
birleşmesiyle HCl oluşur. Dolaylı da olsa mide HCl oluşumuna neden olduğu
için mideden HCl salgılanır şeklinde değerlendirilir.
|
-Mukus, HCl’yi bağlayıp aside karşı tampon görevi yaparak
mide duvarının sindirilmesini önler.
-Pepsinojen, aktifleştikten sonra proteinlerin kimyasal
sindirimini başlatır. Proteinlerin küçük polipeptit parçalarına (pepton)
dönüşmesini sağlar.
HCl’nin görevleri;
-İnaktif durumdaki
pepsinojeni aktif pepsine dönüştürür.
-Pepsin enziminin çalışması
için uygun pH ortamı oluşturur.
-Besinlerle birlikte vücuda
giren mikroorganizmaların öldürülmesini sağlar.
-Pankreas ve bağırsak
bezlerinin salgı yapmasını uyarır.
-Besinlerin yapısındaki proteinlerin
yapılarının bozulmasına neden olur ve böylece kimyasal sindirimi
kolaylaştırır.
-Midenin kendi kendisini
sindirmesini önleyen faktörler;
1.Mukoza tabakası hücrelerindeki yüksek
rejenerasyon kapasitesi.
2. Üretilen yoğun mukus salgısı.
3. Pepsin enziminin inaktif olarak
(pepsinojen) salgılanması.
4. Gastrin ve enterogastin
hormonlarının düzenleyici etkisi. (Midenin boşuna salgı üretmesini engeller.)
Midenin enzim salgılamasını uyaran
faktörler:
1. Hormonal etki: Midenin
yapısında bulunan bazı hücrelerden (G hücreleri) salgılanan gastrin hormonu, kan
ile taşınarak midenin salgı yapan hücrelerine etki ederek enzim üretimini
uyarır.
2. Sinirsel etki: Besinlerin tadı ve kokusu beyinde ilgili merkezleri
uyarır. Bu sayede besin mideye gelmeden salgı üretmeye başlar.
3. Mekanik (fiziksel) etki: Besinlerin mide duvarına teması, midenin salgı
üretimini uyarır.
Bu konunun tamamına aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz:
Sindirim Sistemi Organları (Sindirim Sistemi-2)